Gỗ hương – Mẹo giúp phân biệt các loại gỗ hương dễ dàng
Gỗ hương được biết tới là một loại gỗ quý và có những ưu điểm vượt trội. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về loại gỗ này. Vậy gỗ hương là gỗ gì và có những loại nào? Hãy cùng theo dõi bài viết này để biết thêm thông tin về loại gỗ này và mẹo giúp phân biệt các loại gỗ hương dễ dàng nhé!
Nội dung chính
Đặc điểm sinh học của cây gỗ hương
Gỗ hương có nguồn gốc từ những khu rừng nhiệt đới ở Đông Nam Á như: Myanma, Lào, Thái Lan và Việt Nam. Cây có tên khoa học là Pterrocarpus macrocarpus, thuộc họ Đậu.
Hiện nay, cây được nhân giống và trồng ở một số nước như: Ấn Độ, Nam Phi, Chây Mỹ Latin,… Ở Việt Nam, loại cây này được trồng nhiều ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ như: Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Phú Yên, Đồng Nai hay Tây Ninh nơi đất không có nhiều dinh dưỡng, đất xám và đất đỏ bazan; có khí hậu nóng.
Chiều cao trung bình của cây là từ 20-30m, đường kính lên tới 1m. Những cây lâu năm có thể cao đến 40m và có đường kính 1,7-2m. Thân cây to, tròn và thẳng; gốc cây phát triển bạnh ra. Vỏ của cây khá dày, có màu nâu xám, khi lớn sẽ bong thành từng mảng lớn. Nếu bóc lớp vỏ của những cây trưởng thành xa sẽ thấy có màu hơi vàng và xuất hiện lớp nhựa màu đỏ tươi.
Lá cây thường là loại lá kép lông chim, có hình trái xoan, đầu lá không quá nhọn. Hoa mọc từng chùm ở nách lá, có màu vàng, mùi thơm dịu nhẹ. Mùa hoa sẽ vào tháng 1-4. Từ khoảng tháng 4-6 sẽ cây sẽ ra quả hình tròn hoặc hình dẹt; Quả khi chín sẽ có màu vàng nâu.
Đặc điểm chung của gỗ hương
Loại gỗ này thuộc nhóm I trong bảng phân loại gỗ của Việt Nam. Mặc dù có rất nhiều loại gỗ hương, nhưng hầu hết chúng đều có chung những đặc điểm như:
– Thân gỗ tròn, thẳng, tùy thuộc vào độ tuổi hoặc điều kiện sinh trưởng sẽ có kích thước khác nhau.
– Gỗ có trọng lượng rất nặng, chất gỗ cứng và chắc. Thớ gỗ mịn, có độ đàn hồi tốt và có tom gỗ nhỏ.
– Trong gỗ có chứa tinh dầu nên loại gỗ này có mùi hương đặc trưng; mùi hương dịu nhẹ, rất dễ ngửi.
– Mỗi loại gỗ có một màu sắc riêng, nhưng chúng lại có những đường vân gỗ tương đồng nhau; rất sắc nét và có chiều sâu.
– Những cây gỗ có chất lượng tốt nhất thường có tuổi đời lên tới hàng chục, hàng trăm năm. Do đó, chúng có khả năng chống lại mối mọt rất tốt và bền bỉ theo thời gian.
Phân loại gỗ hương
Gỗ hương có rất nhiều loại gỗ khác nhau. Thông thường, có 2 cách để phân chia loại gỗ này.
Cách thứ nhất là theo nguồn gốc, sẽ bao gồm:
- Gỗ hương Việt Nam
- Gỗ hương Lào
- Gỗ hương Thái Lan
- Gỗ hương Campuchia
- Gỗ hương Ấn Độ
- Gỗ hương Nam Phi
- Gỗ hương Nam Mỹ.
Cách thứ hai gỗ hương sẽ được phân chia theo vùng miền, mỗi loại gỗ được trồng ở những vùng khác sau sẽ cho chất lượng và màu sắc gỗ khác nhau:
- Giáng hương hoặc dáng hương
- Đinh hương
- Hương ta
- Hương đỏ
- Hương đá
- Hương vân
- Hương huyết
- Hương nghệ
- Hương chua
- Hương thối
- Hương xám
- Hương thông.
Mẹo để phân biệt các loại gỗ hương
Để phân biệt được các loại gỗ hương với nhau, bạn có thể nhận biết qua màu sắc hoặc dùng một số các mẹo để phân biệt được.
Hương đỏ Việt Nam
Hay còn có tên gọi là giáng hương hay hương ta. Ở nước ta, loại gỗ này được xếp vào danh mục các loại gỗ quý hiếm. Vân gỗ được đánh giá là đều và đẹp nhất trong các loại gỗ. Do vậy, giá thành của loại gỗ này hiện tại đang là cao nhất. Gỗ có màu đỏ, thớ gỗ mịn, mùi hương của gỗ rất dịu nhẹ, tâm và xớ gỗ rất nhỏ. Đặc biệt, càng sử dụng lâu gỗ càng có màu đỏ đậm hơn và đường vân gỗ sắc nét hơn.
Những thân gỗ lớn trên thị trường hiện nay hầu như đã không còn, do loại gỗ này được bị cấm khai thác từ những năm 1992. Nếu còn chỉ là gốc và dễ của cây hoặc nhưng thân gỗ đã được lưu lại từ rất lâu.
Để phân biệt được loại gỗ này, có thể sử dụng mùn gỗ để ngâm vào nước ấm khoảng 1-2 tiếng, gỗ sẽ chuyển dần sang màu vàng xanh giống với màu nước chè. Muốn phân biệt gỗ hương đỏ với các loại gỗ khác thì đây là cách nhanh nhất.
Hương đỏ Lào, hương đỏ Campuchia
Do loại gỗ này ở Việt Nam đã bị cấm khai thác từ rất lâu nên trên thị trường hiện tại hầu như là gỗ có nguồn gốc từ Lào hay Campuchia.
Về chất lượng gỗ thì nó gần tương đồng với loại gỗ của Việt Nam. Tuy nhiên, màu sắc của chúng thì lại không được sáng bóng như hương đỏ Việt Nam. Do những cây gỗ được trồng tại Việt Nam có điều kiện sinh trưởng tốt và phù hợp với loại cây này hơn.
Hai loại gỗ này gần giống nhau, nếu không biết phân biệt sẽ rất dễ bị nhầm lẫn. Để có thể nhận biệt được 2 loại gỗ này với nhau rất dễ dàng. Nếu tinh ý bạn sẽ nhận ra rằng hương đỏ Lào hay hương đỏ Campuchia sẽ có màu nâu hồng, trong khi đó màu sắc của hương đỏ Việt Nam có màu nâu đỏ, gần giống màu cánh gián. Màu sắc của loại gỗ có nguồn gốc từ Lào và Campuchia sẽ không được tươi bằng và vân gỗ cũng sẽ không đều, rõ nét.
Cách nhận biết loại gỗ này cũng tương tự như gỗ hương đỏ Việt Nam.
Hương đá
Trong các loại gỗ hương, hương đá chỉ xếp sau hương đỏ. Về chất lượng gỗ tuy không thể so với hương đỏ, nhưng màu sắc và vân gỗ không hề kém cạnh. Mùi hương tự nhiên của gỗ cũng rất dễ ngửi.
Gỗ có màu nâu vàng, đường vân gỗ có màu nâu hồng nổi bật. Khi thì là những hình chóp nhọn xếp trồng lên nhau; khi thì lại là những đường vân giống như vân đá, đây cũng là lý do vì sao chúng có tên gọi là hương đá. Càng vào sâu bên trong lõi gỗ, vân gỗ càng có màu đậm hơn. Loại gỗ này càng sử dụng màu sắc cũng sẽ càng sáng và bắt mắt hơn; đường vân càng rõ rệt hơn.
Tuy chất gỗ hương đá được ví cứng như đá, nhưng khi gia công loại gỗ này lại rất dễ dàng. Quá trình sử dụng gỗ cũng rất bền bĩ theo thời gian; có thể chịu được tác động mạnh và không hay bị cong vênh.
Loại gỗ này có thể dùng cách phân biệt như các loại gỗ hương đỏ, nhưng sau khi chuyển màu gỗ sẽ có màu sắc nhạt hơn.
Hương vân Nam Phi
Loại gỗ này còn có tên gọi khác là hương nghệ, hương chua hay hương thối. Do gỗ tự nhiên có màu nghê, mùi hương cũng không có mùi thơm dịu nhẹ như các loại gỗ hương khác mà sẽ có mùi hơi chua nồng. Thớ gỗ đều màu, đường vân gỗ rất sắc nét. Loại gỗ này cũng có chất gỗ cứng và bền, khả năng chống lại mối mọt tốt.
Tuy nhiên, khả năng chống ẩm của gỗ không tốt. Nên thường được dùng nhiều ở một số tỉnh thành của phía Nam nước ta, do khí hậu miền Bắc không hanh khô như miền Nam và có mùa mưa ẩm.
Với loại gỗ này, bạn có thể dễ dàng nhận biết qua màu sắc và đường vân gỗ dày đặc.
Hương xám
So với dòng gỗ hương, thì đây là loại gỗ có trọng lượng nhẹ nhất. Chất lượng gỗ cũng không được đánh giá cao. Gỗ không có độ cứng cao, bề mặt gỗ không mịn và dễ bị cong vênh.
Tuy nhiên, loại gỗ này sở hữu điểm đặc biệt là gỗ có màu vàng nâu nhưng vân gỗ lại có màu xám hoặc màu đen rất nổi bật. Nhiều người còn gỗ nguyên bản để giữ được vẻ đẹp khác lạ của đường vân gỗ.
Có thể nhận biết nhanh loại gỗ này qua màu sắc và đường vân gỗ đặc trưng.
Hương đỏ Nam Phi
Còn có tên gọi khác là gỗ hương huyết. Đây cũng là loại gỗ có cùng nguồn gốc với các dòng gỗ hương đỏ phía trên. Tuy nhiên, do được trồng tại Nam Phi nên sẽ có những đặc tính riêng. Tâm gỗ có màu nâu đỏ, rất đều màu. Đường vẫn gỗ đều, nối liền với nhau.
Hương đỏ Nam Phi khi mới cắt ra sẽ có mùi thơm, nhưng chỉ cần một lúc sau màu thơm sẽ không còn nữa. Đây cũng là điểm khác biệt so với những loại hương đỏ khác; về giá thành loại gỗ này cũng có giá thành hợp lý hơn.
Nhận biết loại gỗ này khi còn tươi rất dễ dàng. Khi cắt ra gỗ sẽ có màu đỏ tươi như màu máu; đó cũng là lý do vì sao loại gỗ này có tên là hương huyết. Hoặc sử dụng mùn gỗ thả vào nước, sẽ chuyển sau màu đỏ như màu máu và xuất hiện lớp váng mỏng chính là tinh dầu của gỗ. Nếu đốt hương huyết, thời gian cháy cũng lâu hơn, tro gỗ sẽ có màu trắng, khi đốt sẽ có mùi thơm nhẹ.
Hương Nam Mỹ
Dòng gỗ này có tom gỗ to, không có nhiều đường vân gỗ, vân gỗ cũng không quá sắc nét, gỗ có màu nâu đỏ. Chất gỗ rắn chắc và có khả năng chống mối mọt tốt. Loại gỗ này thường được dùng để làm ván lát sàn hay những sản phẩm đồ gỗ có chất lượng tầm trung.
Đây là loại gỗ có giá thành thấp nhất trên thị trường gỗ Việt Nam hiện nay. Nhận biết loại gỗ này qua giá thành của nó so với các dòng gỗ hương khác.
Nu hương
Loại gỗ này được tạo nên từ những cục u, bướu của gỗ. Sở hữu nhưng ưu điểm vượt trội từ thân gốc nên nu hương cũng rất cứng, và cầm rất chắc tay. Gỗ nu thường có nhiều màu khác nhau như: màu vàng, vàng đỏ, màu đỏ nâu nhạt hoặc màu đỏ đậm sần sùi. Bề mặt gỗ nu xuất hiện rất nhiều u, cục nhỏ và hơi nhọn; tuy vậy thớ gỗ lại rất mịn.
Đường vân gỗ là những hình xoắn tạo nên phong cách rất độc, lạ. Nhiều thân gỗ còn xuất hiện những đốm nhỏ màu đậm hơn tạo nên cho gỗ những đường hoa văn đẹp mắt. Loại gỗ này cũng có mùi thơm dịu, nhẹ đem lại cảm giác dễ chịu cho người sử dụng.
Ứng dụng của gỗ hương trong đời sống hàng ngày
Loại gỗ này được ứng dụng rất nhiều trong đời sống hàng ngày do chủng loại gỗ rất đa dạng. Mỗi loại sẽ mang một đặc trưng riêng, có màu sắc và hoa văn khác nhau. Thông thường, loại gỗ này được sử dụng để làm các sản phẩm nội thất gia đình như: bàn ghế, giường ngủ, tủ quần áo, tủ bếp, tủ kệ nhỏ,…; hay một số vật dụng gia đình như: khay đựng bánh kẹo, lọ tăm….
Ngoài ra, những lại gỗ có đường vân gỗ đều, đẹp và sắc nét còn được sử dụng để làm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, đồ trang trí như: tượng gỗ, tranh gỗ, lục bình, bộ khay và ấm chén trà,…
Gỗ nu hương là loại gỗ được đánh giá cao nhất trong các loại gỗ nu. Màu sắc và đường vẫn gỗ rất bắt mắt nên thưinfg được sử dụng để làm tượng gỗ, lục bình hay những đồ trang trị mang phong cách rất độc đáo.
Một số hình ảnh về sản phẩm được làm từ loại gỗ này:
Kết luận
Dòng gỗ hương có khá nhiều loại gỗ, tuy nhiên nếu để ý chúng ta có thể dễ dàng phân biệt để không nhầm lần giữa các loại gỗ. Mỗi loại gỗ cũng sẽ có một ưu điểm riêng nên được sử dụng và khá nhiều ngành nghề.
Hy vọng, qua bài viết này bạn đã hiểu rõ hơn về loại gỗ này. Hãy lưu lại mẹo giúp phân biệt các loại gỗ hương dễ dàng hơn khi có nhu cầu muốn lựa chọn và tìm mua sản phẩm làm từ loại gỗ này nhé!
