Gỗ hương có mấy loại? Cách nhận biết từng loại gỗ hương

Tổng hợp những loại gỗ hương và cách phân biệt mỗi loại:

Ngoài những đặc điểm giống nhau của gỗ hương ra thì mỗi loại gỗ sẽ có những đặc điểm riêng tùy thuộc vào khí hậu và môi trường phát triển của cây gỗ. Chính vì vậy để nhận biết và phân biệt với những loại gỗ mang đặc điểm tương tự thì ta cần dựa vào những đặc điểm riêng đó .

Nếu đã từng tìm hiểu hay tìm mua về những sản phẩm gỗ hương, chắc hẳn mọi người đều đã từng nghe đến rất nhiều loại gỗ hương khác nhau. Và theo thống kê, hiện nay trên thị trường gỗ Việt Nam có khoảng trên 10 loại gỗ hương khác nhau :

1. Hương Ta
2. Đinh Hương
3. Hương Đỏ ( Có đỏ Lào, đỏ Việt Nam và đỏ Nam Phi )
4. Hương Đá
5. Hương Lào
6. Hương Xám
7. Hương Chua
8. Hương Thối
9. Hương Huyết
10. Hương Vân
11. Hương Nghệ
12. Hương Nam Phi
13. Hương Nam Mỹ

Mặc dù trên thị trường đã từng xuất hiện qua rất nhiều loại gỗ hương khác nhau, nhưng ở thời điểm hiện tại thị trường gỗ Việt Nam chỉ xuất hiện chủ yếu 1 số loại gỗ Hương phổ biến như sau :

Gỗ Hương Việt Nam

Thường được gọi với cái tên gỗ Hương ta, Giáng hương hay Đinh Hương, được khai thác và sử dụng rộng rãi vào những năm cuối của thế kỷ XX. Được mọi người biết đến với loại gỗ có mùi thơm dễ chịu, giá trị kinh tế cao, được ưa chuộng trong việc sử dụng chế tạo nội thất .

Các loại gỗ hương đỏ đều giống nhau trên 90%, tuy nhiên hương đỏ Việt thường tươi màu hơn so với hương đỏ Lào và hương đỏ Nam Phi. Để phân biệt với các loại gỗ có màu đỏ tương tự khác thì có lấy vụn gỗ ngâm vào nước, sau vài phút nước sẽ chuyển qua màu nước chè, hoặc có thể căn cứ vào vân gỗ ( vân gỗ hương thường rõ nét, liền mạch và chạy dọc theo thân gỗ ) .

Tuy nhiên do khai thác quá mức gỗ hương Việt Nam ( hương ta ) hiện nay rất hiếm, các cơ sở không uy tín thường lấy hương Lào hoặc hương Nam Phi thay thế lừa khách hàng .

Tượng Đạt Ma gỗ Hương ta

Gỗ Hương Lào (Hương đỏ Lào) và Hương đỏ Nam Phi

Có thể nói gỗ Hương Lào không khác gì nhiều so với gỗ Hương ta ( đinh hương – giáng hương ), giống nhau từ 90-95% về mọi mặt. Tuy nhiên nếu để 2 loại gỗ cạnh nhau thì sẽ có thể đánh giá được hương ta sẽ nhỉnh hơn một chút về vân gỗ và màu sắc. Do ảnh hưởng bởi khí hậu và môi trường sống có chút khác nhau về độ ẩm mà gỗ hương ta có màu sắc tươi hơn, vân gỗ đều hơn và rõ nét hơn .

Chính vì vậy muốn phân biệt hương đỏ Lào hay hương đỏ Nam Phi với hương ta là điều không hề dễ dàng. Có lẽ chỉ có những người có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề như chúng tôi mới có thể đánh giá và phân biệt được các loại hương đỏ khác nhau. Chính vì vậy khi chọn mua những sản phẩm hương đỏ mọi người nên tham khảo thật kỹ, chọn cơ sở uy tín để tránh bị mua nhầm loại gỗ .

Tranh gỗ làm từ gỗ Hương Đỏ Lào

Gỗ Hương Đá

Sở dĩ được gọi với cái tên hương đá chính bởi những đường vân của gỗ rất giống với đường vân trên các loại đá quý, hình dạng thiên biến vạn hóa. Mật độ vân gỗ dày đặc loang ra từ tâm gỗ và mắt gỗ càng gần vùng trung tâm thì vân gỗ càng đậm màu và rõ nét .

Nhìn bằng mắt thường thì tổng thể gỗ có màu hồng nhạt, một số có màu vàng cam rất nhạt pha lẫn chút hồng .

Gỗ Hương Vân

Hương vân là loại gỗ dễ nhận biết nhất trong tất cả các loại gỗ hương, đập thẳng vào mắt là những đường vân gỗ dày đặc, khoảng cách giữa các vân gỗ rất nhỏ. Vân gỗ là những vòng khép kín đồng tâm lan tỏa khắp cây gỗ ( tâm của vòng vân là tâm của thân gỗ ) .

Phần gỗ thường có màu vàng nâu, vân gỗ có màu cánh gián, nếu gỗ dính dác thì phần dác gỗ thường màu trắng, không có vân. Ngoài những đặc điểm riêng biệt như trên thì hương vân cũng có đầy đủ các đặc điểm chung của loại gỗ hương .

Nhìn chung, hương vân là loại gỗ rất đặc biệt bởi vân gỗ dày đặc, không có loại gỗ nào có thể làm giả được nên mọi người tìm mua nên yên tâm về chất lượng gỗ .

Gỗ Hương xám

Hương xám là cái tên rất xa lạ với nhiều người tiêu dùng và nó cũng là cái tên rất mới đối với cả những người sản xuất đồ gỗ. Thực chất Hương Xám không mọc ở Việt Nam như nhiều trang đã đăng mà đó là loại gỗ được mang về từ nước ngoài, chủ yếu ở Nam Phi và một số nước ở Châu Phi .

Theo thực tế thì rất nhiều loại gỗ lạ đã được các con buôn người Việt tự đặt tên và Hương Xám cũng là một trong số đó. Bởi vì loại gỗ này có khá nhiều đặc điểm giống loại gỗ hương nhưng bản thân gỗ lại có màu trắng vàng ( trắng nhiều vàng ít ) và vân gỗ có màu nâu đen nên được việt hóa đặt tên luôn là Hương Xám .

Gỗ hương xám không có mùi thơm như các loại gỗ hương khác, tinh dầu gỗ rất ít và thớ gỗ cũng kém mịn hơn so với các loại gỗ hương truyền thống. Gỗ hương xám nhẹ hơn, mềm hơn và cũng kém bền hơn so với các loại gỗ hương khác .

Mặc dù kém hơn một chút so với các loại gỗ hương khác về tính chất gỗ nhưng bù lại gỗ hương xám có vân rất đẹp, vân gỗ loang trên diện rộng và nổi bật trên mặt gỗ. So về giá thành thì gỗ hương xám cũng rẻ hơn khá nhiều nhưng về mặt thẩm mỹ lại không hề thua kém, thậm chí là có phần nhỉnh hơn so với một số sản phẩm làm từ gỗ hương khác .

Nói kém ở đây là khi đưa ra so sánh với các loại gỗ hương khác chứ không phải đây là loại gỗ kém. Theo nhiều nghệ nhân và một số người có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề thì gỗ hương xám được đánh giá là loại gỗ tầm trung, rất có giá trị thẩm mỹ.

Để nhận biết gỗ hương xám thì cũng rất dễ dàng, các bạn có thể dựa theo màu sắc của gỗ và vân gỗ khi sản phẩm vẫn đang ở dạng mộc ( chưa hoàn thiện ). Gỗ có màu trắng vàng, vân gỗ màu nâu đen loang trên diện rộng và gỗ hương xám nhẹ hơn so với các loại gỗ hương khác. Các sản phẩm từ hương xám thường khá tối màu .

Nu Hương

Ai trong chúng ta đều biết trong mọi loại đá quý trang sức thì kim cương là loại đá, loại trang sức có giá trị cao nhất và chưa có bất kỳ vật liệu nào có thể vượt qua được giá trị của kim cương. Thì trong các loại gỗ cũng vậy Nu gỗ là phần gỗ hiếm nhất, đặc biệt nhất và cũng là phần giá trị nhất của cả cây gỗ .

Nu hương là loại cây gỗ hương hình thành phần nu gỗ nên được gọi là gỗ Nu Hương. Tất cả các loại gỗ đều có thể xuất hiện nu gỗ, nu gỗ là phần dị tật của cây gỗ được hình thành khi quá trình phát triển của cây bị gián đoạn. Khi bị sét đánh, bị sâu mọt hay bị chặt chém thì chất dinh dưỡng và nguồn nhựa nuôi sống cây bị cản trở và tích tụ ở phần viết thương, sau 1 thời gian dài thì có thể sẽ hình thành nên các bướu gỗ có vân gỗ rất đẹp là độc đó là nu gỗ .

Bề ngoài của cục gỗ nu rất sần sùi, vân gỗ bên trong không có hình dạng đặc thù mà chúng uống lượn đan xen giống như có một loại lực nào đó cố ép các đường vân hợp lại với nhau. Gỗ Nu Hương có độ cứng cao hơn với gỗ hương thường .

Tại sao nu gỗ lại có giá trị cao như vậy?

Điều đầu tiên chúng ta có thể khẳng định chắc chắn là Nu gỗ là hiếm nhất, đẹp nhất của mọi loại gỗ. Không phải cứ là cây gỗ lớn sẽ có nu, thậm chí trong hàng trăm cây gỗ lâu năm mới có phần nu gỗ. Và phần nu gỗ to hay nhỏ cũng còn tủy thuộc vào điều kiện hình thành lên nu gỗ, vậy nên để có được phần nu gỗ là điều cực kì khó khăn .

Thứ hai : Do cách hình hành đặc biệt nên vân gỗ nu cũng trở nên đặc biệt theo, vân gỗ không sắp xếp cố định mà ngẫu nhiên xoắn hay quện vào nhau. Điều đặc biệt hơn cả là nu gỗ thường không có tâm gỗ nên rất khó chế tác các sản phẩm mỹ nghệ. Mặc dù các nghệ nhân ai cũng muốn tự tay làm ra sản phẩm đặc biệt, có giá trị để khẳng định tên tuổi của minh nhưng không phải ai cũng nhận chế tác gỗ nu. Bởi vì dù là chế tác thủ công hay có máy móc hỗ trợ thì dao, đục … sẽ hỏng nhiều hơn so với chế tác trên gỗ thường. Ngoài việc hư hao thiết bị, nghệ nhân còn phải bỏ khá nhiều chất xám vào để tính toán xem nên làm như thế nào để sản phẩm mình làm ra sẽ hoàn hảo nhất .

Thứ ba : Gỗ nu tuy cứng nhưng nếu không cẩn thận sẽ rất dễ bị nứt vỡ và bay màu nhanh sau thời gian sử dụng. Chính vì vậy mà trước khi được đưa vào chế tác thì gỗ nu sẽ được đem đi “phơi sương” bằng cách phơi ban đêm và cất vào chỗ mát ban ngày. Lặp đi lặp lại trong nhiều tháng liền để gỗ khô 1 cách tự nhiên và khít lại tránh nứt nẻ .

Thứ tư : Theo nhiều đời truyền lại thì gỗ nu ngày xưa những nhà tài phiệt, quyền quý sử dụng gỗ nu để khẳng định đẳng cấp và quyền uy. Không những thế gỗ nu còn mang lại may mắn và thú hút tài lộc về cho gia chủ .

Chính vì những lý do trên mà nu hương là loại gỗ hương hiếm nhất và đắt nhất. Trên thị trường hiện nay nu hương chủ yếu được sử dụng để chế tạo những loại tượng trang trí có giá trị kinh tế cao. Giá trị của gỗ còn tùy thuộc vào màu sắc, vân gỗ và kích thước của khối gỗ nu hương. Nếu giá trị của gỗ thường được tính theo khối hoặc theo cây thì riêng gỗ nu được tính theo từng kg .

Tượng gỗ nu hương