Sơn PU là gì? Phân loại và sử dụng như thế nào?

Sơn PU là gì?

PU là loại sơn được viết tắt trong tiếng Anh bởi từ Polyurethane; đây là một loại sơn có khá nhiều công dụng trong đời sống hằng ngày.

Sơn PU có mấy dạng?

Có 2 dạng phổ biến với những đặc điểm và ứng dụng khác nhau:

• Dạng cứng: được sử dụng cho lớp ngoài cùng để tạo độ bóng vừa bảo vệ các sản phẩm gỗ, vừa gia tăng giá trị thẩm mỹ.
• Dạng bọt (dạng foam): dùng để làm nệm mút trong các loại ghế ngồi như ghế ngồi trong xe hơi,…; bảo vệ các thiết bị, dụng cụ dễ vỡ trong quá trình vận chuyển, bảo quản.

Lớp sơn PU hoàn chỉnh có mấy lớp?

Gồm 3 lớp sơn chính với những công dụng khác nhau:

• Sơn lót: Sau khi dùng giấy nhám hoặc máy để đánh bóng và làm sạch bề mặt gỗ, ta cần có thêm một lớp sơn lót để che đi những chỗ lõm hoặc khuyết điểm có trên gỗ.
• Sơn màu: Đây là bước để tạo nên màu sắc cho sản phẩm sao cho phù hợp với chất liệu gỗ cũng như nhu cầu của khách hàng. Mục đích hiện nay của việc sơn màu đó là làm nổi bật các đường vân và màu sắc tự nhiên của gỗ.
• Sơn bóng: Đây là lớp ngoài cùng. Lớp sơn này có công dụng đánh bóng bề mặt và bảo vệ màu sắc, tạo sự sức hút cho sản phẩm. Khi lớp sơn khô sẽ để lại bề mặt một lớp sơn khá cứng và có khả năng kháng nước, mối mọt tốt.

Ưu điểm của sơn PU

Chính vì có những ưu điểm sau mà sơn PU được người dùng tin tưởng và sử dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất:

• Sơn có độ bám dính cao giữ màu sắc lâu phai; chống lại hiện tượng ố vàng khi tiếp xúc với môi trường, nhất là với điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa của Việt Nam.
• Độ cứng cũng đảm bảo tối đa với hàm lượng tốt nhất; uốn cong được hiệu quả.
• Màu sắc tươi sáng, chuẩn màu, mang tính thẩm mỹ cao.
• Tạo được độ bóng tốt, giúp nâng giá trị thẩm mỹ cho đồ vật.

Phân loại sơn Pu

Sơn PU 1K

Đây là loại sơn được sản xuất từ những loại alkyd cao cấp và nhựa PU 1 thành phần có tác dụng chủ yếu giúp nâng cao tính năng của sản phẩm như đồ gỗ nội và ngoại thất, kim loại, mây tre lá,…

Ưu điểm

• Có thể uốn hiệu quả; có độ bóng cao
• Độ cứng cao với hàm lượng chất rắn tối đa nên chúng bám dính được tốt trên bề mặt vật liệu, nhất là gồ.
• Giữ màu và chống ố vàng tốt trước sự ảnh hưởng của thời thiết.
• Dễ dàng sử dụng; đa dạng màu sắc cho người sử dụng lựa chọn.

Vì vậy, đây là loại sơn được rất nhiều người, xưởng kho,… sử dụng phổ biến trong thời gian hiện nay.

Nhược điểm

• Sơn PU 1K không có khả năng chống lại các vết trầy xước tác động từ bên ngoài lên sản phẩm.
• Khả năng chống lại được dung môi kém.

Sơn PU 2K

Đây là loại sơn được sử dụng giống như các loại sơn thông thường hiện có trên thị trường. Chúng là sự kết hợp từ nhựa arcrylic polyol và chất đóng rắn Isocynate. Đa phần sơn PU 2K được sử dụng nhiều trên các sản phẩm ngoại thất, nội thất cao cấp.

Ưu điểm

• Có độ mịn cao.
• Màng sơn sẽ khô nhanh, bóng đẹp.
• Độ bóng tốt hơn so với những loại sơn thông thường.
• Có độ cứng cao, ít bong tróc, bám dính tốt nên giữ cho sản phẩm tránh bay màu hiệu quả.
• Chống trầy xước hiệu quả.
• Khả năng chống thấm nước tốt nên được sử dụng rộng rãi cho đồ ngoại thất.
• Ít khi bị ố vàng.

Nhược điểm

• Giá thành cao hơn các loại sơn khác.
• Quy trình pha chế phức tạp nên cần người thợ phải có tay nghề, chuyên môn kỹ thuật cao.

Sơn PU Vinyl

Đây là loại sơn 1 thành phần có khả năng khô nhanh, khắc phục hiệu quả hạn chế của các loại NC thông thường. Đa phần sơn PU Vinyl được sản xuất đặc biệt dành cho các dây chuyền sơn công nghiệp; dùng để làm sơn lót và phủ lên các loại bề mặt gỗ, kim loại,…

Ưu điểm

• Bám dính tốt.
• Độ uốn cao.
• Màu sơn trong suốt, tạo độ bóng hiệu quả.
• Nhanh khô, tiết kiệm thời gian.
• Dễ dàng sử dụng.

Nhược điểm

Độ cứng vừa phải, không cao.

Sơn giả gỗ

Giả gỗ chính là phương pháp để tạo nên màu sắc nổi bật cho vân gỗ không làm mất đi nét tự nhiên của mặt gỗ để góp phần làm tăng giá trị cho sản phẩm gỗ. Chúng sử dụng chất liệu tạo màu chủ yếu đó là hệ Stain và hệ Glaze.

• Glaze: Đây là sản phẩm để tạo màu nền cho gỗ và tim gỗ nhưng vẫn giữ được tính tự nhiên của gỗ. Các sản phẩm glaze bao gồm cả hệ dầu và hệ nước nên thỏa mãn được các yêu cầu lấp và không lấp đi tim gỗ. Ngoài ra, nó có tất cả các loại màu, khách hàng có thể dễ dàng lựa chọn theo sở thích, kể cả khó tính. Các sản phẩm từ glaze được dành riêng cho phương pháp lau.
• Stain: Đây là phương pháp để tạo màu transparent cho gỗ, màu sắc tạo nên có độ trong suốt cao để người xem thấy được chiều sâu về cảnh quan, làm tăng giá trị cho gỗ. Mặc hàng stain rất đa dạng về màu sắc, phù hợp với nhiều yêu cầu khác nhau của khách hàng. Khác với Glaze, màu của stain được thiết kế dành cho phương pháp phun.

Công thức pha và quy trình sơn PU cho đồ gỗ nội thất

Với những ưu điểm như đã nói ở trên, sơn PU đang dần thay thế cách đánh bóng vecni trước đây. Tuy nhiên lớp sơn đẹp và đáp ứng được những ưu điểm trên thì hoàn toàn phụ thuộc vào cách pha màu và quy trình sơn PU của người thợ.

Công thức pha sơn PU

Để có được màu sơn đẹp và bóng trên bề mặt nội thất, người thợ thường pha theo tỷ lệ như sau:

• Pha sơn lót: 2 sơn lót + 1 sơn cứng + 3 xăng
• Pha màu: 1 cứng + 5 xăng + tinh màu (gia giảm tinh màu cho phù hợp)
• Pha bóng: 2 bóng + 1 cứng + xăng (gia giảm cho phù hợp).

Quy trình sơn sơn PU

Để sản phẩm có bề mặt mịn màng và sáng bóng, ta cần tuân thủ 6 bước sau:

Bước 1: Chà nhám làm sạch và xử lý bề mặt gỗ

Sau khi chà nhám đạt yêu cầu: mặt gỗ sạch và nhẵn mịn, tùy theo màu sơn khách hàng yêu cầu có để thớ gỗ hay sơn bóng thì quyết định có bả bột hay không. Nếu bã bột thì màu bột nên là màu đen hoặc nâu, bởi 2 gam màu sẽ thể hiện các đường vân gỗ, thêm nữa là lấp đầy các tim gỗ cũng như các khuyết tật nhỏ trên bề mặt gỗ. Nếu không thực hiện bước này thì sẽ ảnh hưởng đến các bước sau, tốn công sức và nguyên liệu để che đi các khe hở, khe nứt của gỗ.

Bước 2: Sơn lót lần 1

Đây là lớp sơn không màu, thông thường được pha theo tỷ lệ 2:1:3 như đã nói ở trên. Nếu làm tốt bước này các loại tim gỗ nhỏ và đã thực hiện ở bước 1 sẽ được lấp lại hoàn hảo giúp giảm chi phí, nguyên liệu và nhân công cho cả khâu sơn PU.

Bước 3: Chà nhám làm sạch và phun lót lần 2

Việc chà nhám và sơn lót lần thứ 2 sẽ làm tăng độ mịn cho bề mặt gỗ giúp sơn màu đẹp hơn, bề mặt căng mịn hơn, có thể đảm bảo tuổi thọ của sản phẩm cao hơn.

Thời gian chờ khô lớp phun lần 2 là  25 – 30 phút. Hãy đảm bảo pha sơn đúng tỷ lệ như đã nêu ở trên.

Bước 4: Phun màu

Theo những người thợ sơn có kinh nghiệm, họ cho rằng lần đầu chỉ sơn 90% sản phẩm, đợi một lúc sau và tiến hành sơn màu lần 2 lên bề mặt gỗ để hoàn thiện 100% màu được yêu cầu. Lần sơn này mục đích để là đậm hơn các chỗ thiếu màu. Bước này là bước quan trọng để quyết định toàn bộ màu sắc của sản phẩm; ta cần tránh bụi cũng như lúc có luồng gió lưu thông đủ. Thời gian để chọn sơn là 15h vì lúc này trời không quá nắng, mát dịu.

Bước 5: Phun bóng bề mặt

Lớp sơn này có tác dụng làm căng và bóng bề mặt sản phẩm. Lưu ý khi sơn bóng, chúng ta không thực hiện nơi có bụi bặm hay ẩm ướt. Bạn phải đảm bảo rằng lớp sơn màu đã khô hoàn toàn thì mới phun lớp sơn bóng lên. Vì nếu chưa khô, bề mặt ẩm, lực phun của các tia từ máy phun sẽ làm hỏng màu của bạn, bề mặt gỗ trở nên loang lổ trong rất mất thẩm mỹ.

Bước 6: Bảo quản

Sản phẩm sau khi đã hoàn thành quá trình sơn PU, cần phơi ở nơi khô ráo từ 12 đến 16 tiếng cho cả quá trình sơn. Sơn PU chống nước rất tốt và còn làm cho sản phẩm đồ gỗ bóng đẹp nhưng vẫn có khả năng bám bụi nên chúng ta chú ý hãy lau chùi nhẹ nhàng thường xuyên.

Lời kết

Sơn PU là một loại nguyên liệu đóng vai trò quan trọng trong nội và ngoại thất bởi không chỉ giúp tăng giá trị mà còn giúp cho sản phẩm được bảo quản tốt hơn, nhất là trong điều kiện thời tiết gió mùa ở Việt Nam. Hy vọng với kiến thức này sẽ giúp bạn dễ dàng lựa chọn những sản phẩm phủ sơn PU chất lượng, đúng loại sơn.