Gỗ xà cừ có tốt không? Ứng dụng của cây xà cừ trong đời sống

Xà cừ là loại cây không xa lạ gì với người dân Việt Nam, là cây thân gỗ lớn điển hình của vùng khí hậu nhiệt đới ẩm. Được trồng rất nhiều với mục đích làm cây bóng mát, từ ngoài đường cho đến các khuôn viên cơ quan, trường học, đường phố,… Tuy nhiên trong những năm gần đây, rất nhiều cây xà cừ cổ thụ bị đốn hạ với hàng trăm lý do khác nhau. Nhiều nơi còn bị khai thác một cách tận diệt với những lý do hết sức vô lý.

Chẳng cần biết lý do là gì, thì những cây bị đốn hạ sẽ trở thành nguồn nguyên liệu gỗ rất lớn cho đời sống và sản xuất. Câu hỏi đặt ra là gỗ xà cừ có tốt không? Ưu nhược điểm của gỗ xà cừ là gì? Ứng dụng trong sản xuất và đời sống như thế nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé.

Đặc điểm hình thái và sinh thái của cây xà cừ

Có thể bạn sẽ rất bất ngờ khi biết cây xà cừ không phải là loại cây bản địa của Việt Nam hay các nước Đông Nam Á mà nó có nguồn gốc từ Châu Phi.

Tên khoa học của nó là Khaya senegalensis, thuộc họ Xoan, là loại cây thân gỗ lớn đặc trưng chỉ có ở vùng nhiệt đới ẩm tại các quốc gia Châu Phi như: Cameroon, Bờ Biển Ngà, Cộng hòa TChad, Trung Phi, Guinea Xích đạo, Gambia, Ghana, Guinea, Guinea-Bissau, Mali, Niger, Nigeria, Senegal, Sierra Leone, Sudan, Togo, Uganda. Hiện nay, nó cũng có mặt tại Nam Phi, Úc, Ấn Độ, Việt Nam, Campuchia, Đông Nam Trung Quốc, Đài Loan, Cuba, Indonesia, Singapore và đảo Puerto Rico.

Tại Việt Nam, cây xà cừ còn được gọi với các tên khác là Sọ khỉ, Báng sung hoặc Quả gỗ. Loài cây này có thể sinh trưởng tốt trên mọi địa hình, mọi loại đất, phân bố trải dài khắp nước ta, nhưng có điều kiện nền đất cát phù hợp nhất là vùng ven biển Miền Trung. Cây có khả năng chịu hạn và có sức sống mãnh liệt qua các trận mưa bão nhờ bộ rễ to, khỏe và cắm sâu trong đất.

Xà cừ là loại cây phân nhánh từ khi cây còn non nên khi trưởng thành tán lá rất rộng. Một cây xà cừ trưởng thành có khả năng cao tới 40m và đường kính lên tới 2m. Cây có khả năng chống lại các loại sâu bệnh nên thân gỗ rất to và khỏe, thân cây cứng, vỏ của cây sần sùi, nứt ra thành các mảnh nhỏ hình tròn, có màu nâu nhạt.

Lá của cây có hình bầu dục, thon dài, và nhọn dần về phần đầu lá. Là kiểu lá kép lông chim, mọc đối xưng nhau thành một cặp, không mọc xát nhau. Mùa hoa xà cừ rơi vào tháng 4-5. Thường mọc thành chùm ở phía đầu cành, hoa nhỏ có màu trắng sữa hoặc màu vàng.

Cây kết quả vào khoảng tháng 9, quả có hình cầu, khi già sẽ hóa gỗ và thường bị nứt ra làm 4 mảnh, bên trong có chứa hạt. Quả khi già sẽ rụng xuống và có thể vỡ thành nhiều mảnh vụn, đôi khi gây nguy hiểm cho con người nhất là vào mùa mưa bão.

Gỗ xà cừ có tốt không?

Gỗ xà cừ có màu đỏ nhạt, lõi gỗ màu đỏ thẫm và nhạt dần ra phía ngoài. Vân gỗ liền mạch và rõ nét không có điểm chê (nhìn khá giống gỗ hương ta). Cảm nhận đầu tiên bằng mắt là bề mặt gỗ khá thô ráp, gỗ cứng và khi còn tươi thì khá nặng do bên trong chứa nhiều nước. Chất gỗ xà cừ tương đối dẻo dai, thớ gỗ liên kết rất bền chắc và ít bị nứt nẻ theo chiều dọc thân cây. Tuy nhiên gỗ xà cừ có độ co ngót nhanh nên dễ bị cong vênh trong điều kiện thời tiết khô nóng như ở Việt Nam. Do đó, loại gỗ này được xếp vào nhóm 4 trong bảng phân loại gỗ của Việt Nam bị coi là loại gỗ rẻ tiền và có độ bền không cao.

Ưu điểm

Trước hết, không thể không kể tới ưu điểm vượt trội của loài gỗ này, đó chính là về màu sắc. Sau khi cắt thành các lát, chúng ta sẽ thấy được gỗ sẽ có sự chuyển màu, từ màu vàng đậm sang màu vàng nâu và cuối cùng là màu nâu đỏ ở tâm gỗ. 

Đường vân gỗ mịn, rất đẹp, nhìn khá giống với gỗ hương ta. Với màu sắc bắt mắt này, chúng phù hợp với rất nhiều phong cách trang trí khác nhau.

Chất gỗ cứng cáp, có độ bền cao, có thể chịu được những tác động mạnh nên rất dễ sản xuất và tạo hình cho các sản phẩm đồ nội thất. Nếu được xử lý đúng cách thì gỗ xà cừ có tuổi thọ rất cao và bền.

Cây gỗ có kích thước lớn nên đồ nội thất làm bằng gỗ xà cừ thường không phải chấp ghép.

Đặc biệt, đây là loại gỗ có giá cả rất “sinh viên” phù hợp với hầu hết người tiêu dùng Việt.

Nhược điểm

Là loài cây thuộc nhóm 4 và sở hữu rất nhiều ưu điểm nhưng gỗ xà cừ vẫn có nhược điểm đó là dễ bị cong vênh và co ngót trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên, để có được thành phẩm chất lượng tốt, chỉ cần người thợ có tay nghề cao gia công và xử lý rất kỹ càng là được.

1. Gỗ xà cừ có độ co ngót rất cao nên dễ bị cong vênh khi nhiệt độ thay đổi.
2. Gỗ có khả năng chống chịu nước và độ ẩm kém.
3. Gỗ tươi hay bị nứt (từ lõi ra ngoài) nếu không xử lý đúng cách.
4. Gỗ có độ co ngót cao nên những điểm nối, ghép bằng keo nhanh bị hở và không chắc chắn (sau khoảng 1 vài năm sử dụng).
5. Gỗ nhanh bị bạc màu dưới điều kiện tự nhiên.

Công dụng của gỗ xà cừ

Ngoài tác dụng là cây bóng mát và là nguồn nguyên liệu gỗ phong phú thì cây xà cừ còn có một số tác dụng mà ít người biết đến. Vỏ cây xà cừ còn được sử dụng làm bài thuốc chữa bệnh ghẻ, ngứa ngoài da. Theo kinh nghiệm xưa thì vỏ xà cừ dùng để đun lên rồi lấy nước tắm sẽ giúp ngăn chặn ghẻ lây lan và sau 1 tuần thì khỏi. Tuy nhiên nếu dùng tắm cho trẻ nhỏ thì cần pha loãng để tránh bị say. Ngoài ra thì lá non của cây xà cừ cũng có tác dụng chữa sưng đau bằng cách giã nát ra rồi đắt lên vùng bị sưng đau.

Với những ưu điểm kể trên thì gỗ xà cừ cũng được sử dụng rất rộng dãi trong đời sống và sản xuất. Gỗ xà cừ được sử dụng nhiều trong lĩnh vực sản xuất đồ nội thất từ bàn ghế, giường tủ đến các đồ trang trí trong nhà…

Trong công nghiệp

Do có ưu điểm chịu được va đập mạnh, lát gỗ to nên thường được sử dụng làm ván đóng thuyền.

Trong sản xuất đồ nội thất, đồ thủ công mỹ nghệ

Bàn ghế là một trong những vật dụng không thể thiếu trong mỗi gia đình. Và gỗ xà cừ là một trong những loại gỗ được sử dụng nhiều nhất để sản xuất bàn ghế. Với rất nhiều mẫu mã và kiểu dáng đẹp mắt kết hợp với giá cả phải chăng thì bàn ghế gỗ xà cừ đã trở thành một trong những sản phẩm bán chạy nhất trong những năm gần đây. Dưới đây là một số mẫu bàn ghế xà cừ nổi bật nhất

Với màu đỏ đặc trưng và khổ gỗ lớn thì gỗ xà cừ cũng được sử dụng để làm một số đồ phong thủy như: Lục bình, tượng gỗ…

Hiện nay, gỗ xà cừ rất được ưa chuộng trên thị trường. Bởi chúng có thể được sản xuất thành các sản phẩm đa dạng như: giường ngủ, bàn ghế, tủ quần áo, kệ đựng đồ, khay đựng, dụng cụ ăn uống…

Với ưu điểm thân gỗ to, đặc; loại cây này còn được sử dụng để làm các vật dụng trang trí như: lục bình; điêu khắc các vật phẩm để trưng bày (các loại con vật), tượng; bàn thờ, tủ thờ,…

Trong đời sống tự nhiên

Tán cây rộng, cho bóng mát và có khả năng chịu được gió, bão nên chắc chắn không thể bỏ qua công dụng làm cây xanh đường phố, hay được trồng tại các khu vui chơi, sân trường…

Ngoài những công dụng trên, phần vỏ xà cừ còn được sử dụng làm thuốc chữa ho, chữa bệnh ghẻ và giảm đau. Nhiều nơi cũng sử dụng xà cừ để chế biến làm dầu ăn hay mồi đánh cá.

Có nên lựa chọn các sản phẩm làm từ gỗ xà cừ?

Với màu sắc tự nhiên đẹp, sang trọng, phù hợp với nhiều phong cách nội thất. Cùng với chất lượng gỗ tốt, bền bỉ với thời gian và có thể chịu được tác động mạnh. Đặc biệt, giá thành của chúng rất hợp lý. Các sản phẩm được sản xuất từ gỗ xà cừ chắc chắn là lựa chọn chính xác nhất.

Hy vọng, qua bài viết này bạn đã có thêm kiến thức về các công dụng của gỗ xà cừ. Cảm ơn bạn đã theo dõi!