Khám phá làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An

Cùng Thư Viện Gỗ khám phá làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An. Một ngôi làng khá nổi tiếng ở Quảng Ninh không chỉ bởi cảnh đẹp nên thơ, chữ tình mà còn được mệnh danh là sở hữu kỹ thuật đóng thuyền đạt đỉnh để xem ngôi làng này có gì đặc biệt nhé!

Tìm hiểu về lịch sử của làng Hà An

Ngôi làng với bề dày lịch sử hàng trăm năm; thuộc thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. Những người dân nơi đây chính là dậu duệ của những anh hùng thời xa xưa đã đánh tan đoàn chiến thuyền của giặc Mông – Nguyên vào những năm 1288.

Bởi vậy, nơi đây cũng ghi lại dấu ấn với những người từng ghé qua; với những sản phẩm thuyền ba vát, buồm dơi; hầu hết những con thuyền trên vùng biển Đông Bắc từ rất nhiều năm về trước đều là sản phẩm của làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An. Cho tới mãi sau này; khi nghề đóng thuyền có thêm sự góp mặt của những chiếc tàu máy; hay những con tàu không số chở vũ khí vào Nam; thì mỗi sản phẩm cũng đều có công sức của những người thợ làng Hà An góp sức vào việc đóng vỏ tàu hai đáy.

Ngày xưa, theo lời người dân kể lại Hà An chỉ là một bãi triều sú vẹt giáp Tiền An; đặc biệt nơi đây còn chưa có ai sinh sống. Sau đó, những xã viên vận tải cùng những người thợ lành nghề từ xã đảo Hà Nam đã tới vùng đất này; và bắt đầu khai hoang, đắp đê lấn biển và phát triển nghề đóng và sửa tàu, thuyền vận tải. So với nhiều năm về trước, làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An đã có rất nhiều đổi với; cùng với đó các xưởng đóng thuyền cũng bắt đầu phát triển nhiều hơn và có quy mô lớn hơn. Nếu ghé làng nghề này; điểm đầu tiên thu hút chính là tiếng máy cưa đục rỗn rã cả khu xóm.

Những công đoạn để tạo ra một chiếc thuyền đạt chuẩn của làng Hà An

Theo những người thợ lành nghề; thì điều quan trọng nhất giúp làm nên một chiếc thuyền tốt, đạt chuẩn, chạy đằm và nhẹ chính là ở ván thuyền, bộ khung xương thuyền và kĩ thuật đóng thuyền của người thợ. Để tạo nên một chiếc thuyền gỗ truyền thống thì quan trọng nhất chính là kỹ thuật đẽo. Cùng với đó là những dụng cụ chuyên dụng như: rìu, cưa lá, khoan dây và một số dụng cụ khác.

Sau khi những tấm ván được dùng để đóng thuyền đưa tới; những người thợ thuyền sẽ sử dụng dây phạt mực mảnh ván để lấy mực cho đường thẳng, đường cong và đường chéo.

Tiếp đến, người thợ sẽ dùng rìu để đẽo theo những đường này. Có thể nói, kỹ thuật đẽo ván chính là một kỹ xảo; bởi nó đòi hỏi người thợ phải có đôi bàn tay khéo léo; sao cho mạch vuông hay mạch chéo; đường thẳng hay vòng đều sẽ là những đường cua phẳng như bào.

Kỹ thuật đóng tàu đặc biệt của làng Hà An

Không phải tự nhiên mà các sản phẩm của làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An lại trở nên nổi tiếng như vậy. Chính bí quyết “độc nhất vô nhị” của làng Hà An đã giúp ngôi làng nhỏ bé này phát triển được như bây giờ. Kỹ thuật sảm đặc biệt chính là điểm thu hút khách hàng của Hà An; kỹ thuật sảm nay chính là sảm sơ dừa.

Điểm đặc biệt ở kỹ thuật này của làng Hà An; người thợ sẽ sử dụng những miếng sơ dừa mỏng để đánh vào hèm thật sâu và chặt để hạn chế nước thấm vào tàu. Cũng nhờ kỹ thuật đặc biệt này; mà từ nhiều năm về trước, làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An đã đóng được những con tàu có trọng tải lớn tới 50-60 tấn; rất nhiều khách hàng từ các tỉnh lân cận như Hải Phòng, Thái Bình cũng tìm đến ngôi làng nhờ điểm đặc biệt này.

Một trong những minh chứng cụ thể cho kỹ thuật này chính là những con tàu chở lương thực, vũ khí để tiếp tế cho miền Nam. Ngoài kỹ thuật sảm dừa để ngăn tàu không bị thấm nước; người thợ thuyền còn sử dụng đáy giả; vừa giúp tàu vượt qua những đợt sóng lớn; lại vưuà giúp quân ta qua mắt được địch.

Đặc biệt, trong những năm gần đây; để phù hợp với nhu cầu của thị trường; và giúp cho các sản phẩm của làng nghề trở nên đa dạng hơn; các thợ thuyền đã nghiên cứu và đưa vào sản xuất thêm cả những con tàu gỗ gắn máy thủy, thuyền câu composite, lồng bè nuôi, trồng thủy sản, kinh doanh…

Sự phát triển của một làng nghề truyền thống

Sản phẩm chính của làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An là những con thuyền ba vát, buồm dơi chắc chắn kiên cố. Cùng với đó; để phục vụ cho cuộc sống hàng ngày thì đan thuyền nan cũng là một nghề truyền thống phổ biến ở nơi đây. Bởi đặc tính của thuyền nan nhẹ và dễ làm; tuy không được bền như thuyền gỗ; nhưng giá thành lại rẻ và có nguồn nguyên vật liệu dễ tìm; nên đây là sản phẩm được khá nhiều ngư dân nơi đây sử dụng.

Những năm gần đây; việc đầu tư máy móc, thiết bị công nghệ mới như: hệ thống trườn đà hiện đại, hệ thống máy phay, cắt, hàn hiện đại không chỉ giúp thời gian đóng tàu, thuyền được rút ngắn; mà cùng với đó chất lượng tàu, thuyền cũng được nâng cao hơn.

Những người thợ thuyền của Hà An đã đưa sự sáng tạo của mình xen kẽ với cơ sở truyền thống vốn có của ông cha để lại. Khi kết hợp song song hai phương thức sửa chữa và đóng mới; đây là hướng đi hoàn toàn mới mở ra giúp cho Hà An một tương lai mới phù hợp với nhu cầu thị trường. Qua đó; làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An vừa có thể bảo tồn những giá trị truyền thống; lại vừa có thể phát huy và sáng tạo dựa trên những nền tảng sẵn có.

Lời kết

Hà An là trung tâm đóng tàu có quy mô khá lớn; với nhiều công ty, xí nghiệp, tổ hợp sản xuất. Nhiều doanh nghiệp đóng được những con tàu trọng tải từ 2-4.000 tấn. Cùng với những tiếng tăm mà làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An đã có từ rất lâu; những người thợ đóng thuyền ở đây đã không ngừng cập nhật kiến thức; áp dụng khoa học công nghệ đóng mới dựa trên nền tảng truyền thống của ông cha để tạo ra những chiếc thuyền chất lượng tốt; và có tính khả dụng cao.

Trên đây, là những thông tin chi tiết về làng nghề đóng và sửa chữa tàu thuyền Hà An. Hy vọng, bạn đã hiểu rõ hơn về ngôi làng truyền thống và có được những thông tin cần thiết. Cảm ơn bạn đã theo dõi!