Khám phá làng nghề mộc Thái Yên với hơn 300 năm tuổi

Làng nghề mộc Thái Yên với bề dày lịch sử hơn 300 năm nổi tiếng với các sản phẩm đồ gỗ gia dụng tinh tế. Các sản phẩm của ngôi làng truyền này có điểm gì đặc biệt mà lại được mọi người yêu thích đến vậy? Hãy cùng Thư Viện Gỗ đi khám phá nhé!

Quá trình hình thành và phát triển của làng nghề mộc Thái Yên

Theo các bậc cao niên trong làng, nghề mộc Thái Yên ít nhất đã tồn tại 300 năm. Đến cuối thế kỷ XIX, nghề đã phát triển mạnh và rất thịnh vượng trong những năm đầu thế kỷ XX.

Ban đầu, các sản phẩm chính là làng là những vật dụng thông thương như: mâm, khay, hương án… để thờ tự. Sau này, những thanh niên, trai tráng của làng đã ra ngoài học hỏi kinh nghiệm; và bắt đầu mở rộng sản xuất các sản phẩm như: bàn, ghế, giường, tủ, xa-lông, tràng kỷ để bán ra thị trường.

Thời bao cấp, nghề mộc nơi đây vẫn phát triển, nhưng sản phẩm làm ra khó tiêu thụ. Bước sang cơ chế thị trường thì khác hẳn. Từ năm 1995 đến nay được coi là thời kỳ “hoàng kim” của làng mộc Thái Yên.

Bằng bàn tay khéo léo và óc sáng tạo của mình, họ đã làm rạng danh nghề truyền thống. Điển hình là những tên tuổi như: Cửu Ngại, ông Hồng, Võ Em; được người làng tôn vinh là những bậc kỳ tài về chạm trổ; “Long, Ly, Quy, Phượng” tại các đình chùa, lăng tẩm. Trải qua bao thế hệ, ở làng nghề này luôn có những thợ mộc tài hoa, ít nơi sánh kịp.

Nghề mộc truyền thống ở Thái Yên

Nghề mộc Thái Yên là một trong 10 làng nghề truyền thống đã được tỉnh Hà Tĩnh. Xếp vào danh sách khôi phục và phát triển. Các thế hệ đi sau chịu khó học hỏi để sản phẩm làm ra đẹp hơn, hấp dẫn hơn. Họ cần mẫn, miệt mài không quản ngày đêm. Từ sáng đến khuya, khắp làng trên xóm dưới, lúc nào cũng vang lên tiếng đục đẽo, cưa xẻ, bào, phay, đánh véc-ni.

Làng nghề mộc Thái Yên vẫn luôn trên đà phát triển và vươn xa hơn nữa. Để nâng cao năng lực sản xuất với mục đích sản phẩm làm ra nhiều hơn, đẹp hơn, thu hút khách hàng nhiều hơn, các chủ cơ sở làm đồ mộc đã đầu tư hàng tỷ đồng mua sắm phương tiện, máy móc.

Hiện tại, cả làng có 50 xưởng sản xuất đồ mộc; giúp rất nhiều người dân trong và ngoài tỉnh có nguồn thu nhập ổn định. Vậy mà có khi không đủ đáp ứng cho khách hàng. Vào những ngày nghỉ cuối tuần, khách khắp nơi đến mua hàng đông hơn ngày thường.

Bằng sự khéo léo, sáng tạo, sức lao động cần mẫn miệt mài của những nghệ nhân tài hoa; cùng với sự quyết tâm gìn giữ nghề truyền thống mà cha ông đã để lại; những người dân làng Thái Yên đã gắn bó với sản phẩm mộc truyền thống và duy trì ổn định đến nay.

Hiện nay; các tác phẩm điêu khắc và sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ đã có sự can thiệp nhiều của máy móc hiện đại. Tuy nhiên; vẫn còn nhiều cơ sở vẫn giữ nguyên được nét điêu khắc cổ; mang đến cho khách hàng một sản phẩm tâm huyết, chân thực và sống động nhất. Bởi đây không đơn giản chỉ là sản phẩm để kinh doanh; mà ở đó ẩn chứa một niềm đam mê, tâm huyết; và là đứa con tinh thần của những người thợ mộc chân chính; bởi nó chất chứa những giá trị tâm linh sâu sắc.

Sản phẩm chủ lực của làng nghề mộc Thái Yên

Làng nghề mộc Thái Yên chia làm 2 ngành nghề sản xuất chính:

• Một phần thợ của làng sẽ tập trung vào sản xuất các sản phẩm đồ gỗ nội thất gia đình như: bàn, ghế, gường, tủ, lục bình mâm chè hay các loại đồ thờ bằng gỗ,…
• Đội thợ còn lại sẽ chuyên tâm vào mảng điêu khắc tuyệt tác trong kiến trúc đền, đình, chùa của khu vực Thanh – Nghệ – Tĩnh và một số tỉnh thành khác trên cả nước.

Làng Thái Yên còn có ngôi đền thờ Tổ sư nghề mộc là Lỗ Ban. Đây là một công trình có kiến trúc gỗ mang giá trị nghệ thuật cao do chính tay người thợ mộc Thái Yên tạo dựn; ngoài những đồ thờ tự còn có bức hoành phi nổi tiếng “ Thiên thu chính khí” một tác phẩm nghệ thuật của thợ mộc Thái Yên.

Lý do vì sao mà các sản phẩm của Thái Yên được yêu thích như vậy?

Nghề “Mộc Thái Yên” đã tồn tại cách đây hàng trăm năm. Các sản phẩm đã tăng được tính cạnh tranh trên thị trường; với các làng nghề gỗ mỹ nghệ khác trong cả nước. Hiện nay, tại xã Thái Yên có hơn 1.000 cơ sở chuyên sản xuất, cửa hàng kinh doanh; các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ thô và đồ gỗ mỹ nghệ cao cấp từ nghề mộc.

Từ sáng đến khuya; khắp làng trên xóm dưới, lúc nào cũng vang lên tiếng đục đẽo, cưa xẻ, bào, phay, đánh véc-ni. Nguyên liệu bao gồm các loại gỗ như: lim, dổi, gõ, săng vì, vàng tâm, kiền kiền,… được mua từ miền tây Hà Tĩnh và Nghệ An.

Điểm thu hút khách hàng đến với làng Thái Yên có lẽ bởi những người thợ ở đây thường xuyên cập nhật mẫu mã ngày càng phong phú hơn. Ngoài đồ gia dụng, hàng mộc mỹ nghệ cao cấp đang được sản xuất nhiều; chiếm ưu thế trên thị trường và thương hiệu đồ gỗ Thái Yên luôn luôn đảm bảo đạt chất lượng, mẫu mã đẹp, được ngưòi dân trên khắp các vùng, miền biết đến.

Tất cả công đoạn để hoàn thiện một sản phẩm đều được thực hiện rất tỉ mỉ; hòa quyện để tạo nên những thước gỗ đậm dấu ấn truyền thống nhưng phù hợp với kiến trúc của các không gian khác nhau. Gần đây; một số hộ sản xuất đã đầu tư máy móc; để đục những hoa văn trên bàn ghế gỗ cho tinh xảo hơn; giảm bớt thời gian sản xuất và chi phí lao động.

Lời kết

Không giống như những sản phẩm đồ gỗ khác; đồ gỗ mỹ nghệ ẩn chứa một vẻ đẹp tinh tế với tính nghệ thuật rất cao. Từng sản phẩm được chạm khắc công phu; đường nét tinh xảo và là tâm huyết của những người thợ lành nghề. Qua bàn tay tài hoa của người nghệ nhân; những miếng gỗ xù xì nhanh chóng khoác lên mình một vẻ bề ngoài mới, sang trọng và đẳng cấp hơn.

Khi đến với làng nghề mộc Thái Yên bạn không chỉ có nhiều sự lựa chọn về các mặt hàng, mẫu mã; mà tại đây bạn cũng sẽ nhận thấy tâm huyết của mỗi người thợ Thái Yên dành cho từng sản phẩm; dù là những chi tiết nhỏ nhất cũng được người thợ thực hiện một cách tỉ mỉ.

Trên đây là những thông tin chi tiết về làng Thái Yên. Hy vọng bạn đã có thêm nhiều kiến thức về ngôi làng truyền thống này cũng như là hiểu rõ hơn về các sản phẩm của làng. Cảm ơn bạn đã theo dõi!