Khám phá làng nghề tre trúc Xuân lai – Bắc Ninh

Hình ảnh cây tre, cây trúc từ lâu đã là biểu tượng văn hóa truyền thống Việt Nam. Không những mang ý nghĩa văn hóa trừu tượng mà còn là một trong những nguyên liệu quan trọng trong làng nghề nội thất. Nói đến nghề tre trúc không thể không kể đến làng nghề tre trúc Xuân Lai nổi tiếng lâu đời. Hãy cùng khám phá về làng nghề qua bài viết dưới đây của Thư Viện Gỗ nhé!

Lịch sử làng nghề tre trúc Xuân Lai

Nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 40km về phía Đông Bắc. Làng nghề tre trúc Xuân Lại có địa chỉ ở thôn Xuân lai, xã Xuân Lai, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.

Nghề làm tre trúc thủ công đã xuất hiện từ rất lâu ở làng không ai nhớ từ khi nào; nhưng theo những người lớn tuổi trong làng, thì nghề này đã tồn tại ở Xuân Lai hàng trăm năm.

Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp và Mỹ; vì kinh tế khó khăn nên làng nghề gần như đã bị mai một hoàn toàn. Chỉ có một vài gia đình vẫn giữ nghề. Sản phẩm cũng không đa dạng; đa phần là những sản phẩm tre trúc dùng trong cuộc sống hằng ngày như bàn kế; kệ; đồ dùng trong trồng trọt; chăn nuôi gia súc của người dân.

Sau giải phóng, kinh tế đất nước đi lên nên nhiều người lại quay lại làm nghề truyền thống. Sự tiến bộ của nên kinh tế nói chung đã giúp người dân tiếp cận được với những kiến thức về kinh doanh; cũng như nghệ thuật sáng tạo sản phẩm. Những người thợ Xuân Lai đã sáng tạo ra nhiều sản phẩm cầu kỳ và tiện dụng cho cuộc sống. Đồng thời phát triển kênh kinh doanh thương mại; đảm bảo đầu ra cho sản phẩm.

Hiện nay làng nghề đã khẳng định được thương hiệu của mình trên thị trường. Cung cấp đa dạng sản phẩm bàn ghế; cần câu; giường; tủ…với chất lượng cao và được người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn.

Các sản phẩm tre trúc của làng nghề Xuân Lai

Khác với thời xưa; khi khoa học công nghệ chưa phát triển; nghề tre trúc lại Xuân Lai chỉ đơn tuần là những sản phẩm thô sơ để người dân sử dụng trong đời sống hằng ngày.  Những món đồ như thúng tre; sàng tre; giành tre…cho tới những đồ như giường kệ; bàn kế; trõng tre…tất cả đều được Xuân Lai sản xuất theo kiểu tự cung cấp trong làng và mang bán ở một số vùng lân cận.

Hiện nay; làng nghề tre trúc Xuân Lai đã có quy mô lớn hơn và hiện đại hơn. Đã có nhiều cơ sở sản xuất mở rộng đầu tư vào máy móc công nghiệp. Nhờ vậy mà số lượng sản phẩm Xuân Lai cung cấp ra thị trường cũng nhiều hơn. Độ tinh xảo cũng cao hơn.

Xuân Lai cũng được nhà nước đầu tư phát triển nghề truyền thống. Thông qua việc đăng ký nhãn hiệu Tre trúc Xuân Lai và xây dựng một số chiến dịch quảng bá sản phẩm và làng nghề để thúc đẩy doanh thu cho các hộ dân. Những đoạn phóng sự giới thiệu làng nghề; website cho làng nghề;…đã giúp cho làng nghề Xuân Lai và những làng nghề truyền thống tại Bắc Ninh có thể gìn giữ và phát triển mạnh hơn nữa.

Đặc điểm của sản phẩm tre trúc Xuân Lai

Theo những người thợ đã làm lâu năm, những sản phẩm tre trúc Xuân Lai có chất chất lượng tốt, có dóng đều thẳng, không sâu, mấu nhỏ. Người thợ sẽ chọn ra loại cây to hay nhỏ, độ trưởng thành phụ thuộc vào mỗi tính chất sản phẩm mà đảm bảo sự bền vững cho sản phẩm.

Tre trúc Xuân Lai thường được ngâm nước dưới ao 4 tháng để tăng tránh mối mọt đồng thời tăng độ dẻo dai. Sau đó sẽ được đưa vào lò hun khói qua nhiều đêm trong lò. Qua công đoạn này, tre trúc được sấy khô sẽ trở nên rất nhẹ, có thể chịu được mối mọt, giữ được màu trong nhiều năm.

Ngoài các sản phẩm truyền thống, có nhiều sản phẩm nổi bật từ Xuân Lai như các loại loại bình phong, đèn khay, kệ để đồ… với các kích thước nhau. Tất cả đều được những người thợ Xuân Lai chăm chút một cách kĩ lưỡng tạo nên sự chắn chắn mà vẫn giữ được nguyên vẹn vẻ đẹp mộc mạc của chất liệu tre trúc hun. Vẻ đẹp mang chất hoài cổ đơn sơ mộc mạc mà hiếm có nguyên liệu gỗ nào khác có được.

Hiện nay, làng nghề Xuân Lai tiếp tục được các nghệ nhân gìn giữ và phát triển. Với những sản phẩm đặc trưng có giá trị sử dụng và nghệ thuật cao. Tranh tre, nội thất bằng tre và cả những công trình kiến trúc, khuôn viên được thiết kế trang trí từ tre hun Xuân Lai. Sản phẩm của làng Xuân Lai không chỉ được người dân trong nước đón nhận mà còn được bè bạn quốc tế biết đến.

Lý do tre trúc Xuân Lai được ưa chuộng

Các sản phẩm chủ yếu của làng nghề tre trúc Xuân Lai là các đồ dùng trong gia đình đặc biệt là “mành tranh” đậm chất dân tộc của dòng tranh Đông Hồ. Các nghệ nhân sẽ sử dụng đôi bàn tay tài hoa, khéo léo và đôi mắt thẩm mỹ; kết hợp với năng khiếu về nghệ thuật để tạo ra các sản phẩm mỹ nghệ độc đáo và đẹp mắt; cùng những hoa văn, họa tiết hay hình dạng nổi bật.

Thêm điều đặc biệt ở làng nghề này là bí quyết tạo ra sản phẩm tre hun khói không thể “sao chép”. Đã có rất nhiều người kinh nghiệm năm thì mang tay nghề về quê hương, nhưng vẫn không thể nào tạo ra được loại tre hun khói đặc biệt như vậy.

Nếu so về chất lượng thì các sản phẩm tre trúc Xuân Lai tinh xảo hơn rất nhiều; nhưng giá thành lại rất hợp lý. Đây cũng chính là lý do vì sao mà làng nghề tre trúc Xuân Lai lại được nhiều khách hàng tín nhiệm và lựa chọn như vậy.

Lời kết

Giờ đây, các sản phẩm tre gia dụng hun khói của Xuân Lai đã có mặt ở các thành phố lớn  tại Hà Nội, Huế, Thành phố Hồ Chí Minh…. Nội thất truyền thống và thân thiện với môi trường đang là xu hướng trang trí nội thất của nhiều công trình mỹ nghệ. Chính vì vậy mà các sản phẩm tre trúc lại càng có sức hút.

Làng nghề tre trúc Xuân Lai cũng là trở thành địa điểm tham thu hút của khách du lịch. Các sản phẩm của nơi này được khách hàng trên thế giới ưa chuộng như Nhật; Mỹ; Đài Loan hay thị trường các nước Châu Âu. Cái nét hoài cổ của tre hun Xuân Lai sẽ còn mãi là dấu ấn nghệ thuật đối với bạn bè đất nước trên thế giới.

Vừa rồi Thư Viện Gỗ đã giới thiệu với bạn đọc những thông tin chi tiết về làng nghề tre trúc Xuân Lai. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết.