Làng nghề mộc truyền thống – Thượng Mạo

Làng nghề mộc Thượng Mạo ở Hà Đông đã có từ rất lâu đời, và có những người thợ mộc khéo léo trong việc xây dựng nhà cửa dân gian,… Hãy cùng Thư Viện Gỗ đi tìm hiểu sâu hơn về ngôi làng truyền thống này nhé!

Lịch sử phát triển của làng Thượng Mạo

“Thợ Xốm, cố, Vòng” một câu nói quen thuộc; và miêu tả rõ nét nhất về làng nghề mộc Thượng Mạo – Một ngôi làng với truyền thống thợ mộc, thợ nề; và đặc biệt là trong việc xây dựng nhà cửa dân gian truyền thống. “Xốm” chính là tên nôm của từ tổng Xóm; nay là các làng Văn Nội Trạch, Trinh Lương, Thượng Mao, Động Lã, Bắc Lãm,…. Và nổi bật nhất trong những ngôi làng này không thể không kể đến làng mộc Thượng Mạo, phường Phú Lương, Hà Đông (Hà Nội). Nơi mà rất nhiều người nghện nhân đã và đang gìn giữ; phát triển nét đẹp văn hóa lâu đời nay này.

Với sự nỗ lực không ngừng của dân làng Thượng Mạo; ngày 30/12/2009, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 6846/QĐ-UBND về việc công nhận danh hiệu làng nghề truyền thống Hà Nội năm 2009 cho 16 làng nghề, trong đó quận Hà Đông có 01 làng nghề đó chính là làng nghề mộc truyền thống Thượng Mạo.

Năm 2014, UBND quận Hà Đông đã ra Quyết định số 8438; về việc cho phép thành lập Hội làng nghề mộc truyền thống Thượng Mạo. Thành quả đó từng bước làm tiền đề phát triển các sản phẩm cho phù hợp với nhu cầu thực tế của xã hội; mang lại nguồn thu nhập cho hộ gia đình,doanh nghiệp; phát triển kinh tế góp phần vào công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa xây dựng đất nước.

Đến nay, người dân làng Thượng Mạo không những đã gìn giữ mà còn phát triển nghề mộc truyền thống của cha ông; mà trong tổng số 632 hộ dân đã có hơn 355 cơ sở làm mộc; với 1230 lao động tham gia nghề; ngoài ra, còn rất nhiều những người thợ từ các vùng lân cận tới để học và làm việc.

Làng nghề mộc truyền thống – Thượng Mạo

Làng nghề mộc truyền thống Thượng Mạo

Ngôi làng Thượng Mạo đã có từ năm 36 sau công nguyên; tuy nhiên cuộc sống của người dân vẫn còn rất khó khăn; với mong muốn giúp dân làng thoát nghèo, những bậc cao niên trong làng đã quyết định đi tìm kiếm những người thầy có kinh nghiệm lâu năm trong nghề mộc về để dạy cho dân làng. Sự quyết tâm vượt khó và sự chăm chỉ, cần cù; dân làng Thượng Mạo đã nỗ lực học tập để thành thạo về mực thước; tinh thông về chạm khắc và kỹ thuật để làm ra một sản phẩm chất lượng nhất.

Để làm ra một sản phẩm đạt chuẩn, người thợ sẽ phải bắt đầu từ những công đoạn như: bóc bản vẽ, soạn gỗ, xẻ gỗ, pha chế phần thô, sơ chế và cuối cùng là hoạn thiện. Tất cả những người thợ ở làng Thượng Mạo đều tự tay hoàn thành 6 công đoạn chính này để tạo ra những sản phẩm tinh xảo và đẹp mắt nhất.

Trước đây, khi máy móc vẫn chưa được ứng dụng nhiều; công việc của những người thợ này khá vất vả. Tuy nhiên, sau khi nắm bắt được kỹ thuật khoa học; thay vì những công đoạn thủ công tốn kém sức người; thì nay những máy móc hiện đại đã được đưa vào sử dụng. Nhờ vậy, năng suất và chất lượng sản phẩm được cải thiện lên rất nhiều. Cũng chính nhờ điều này, mà các sản phẩm của – đã trở nên phổ biến hơn; nhiều cơ sở sản xuất đã chuyển sang quy mô lớn.

Sản phẩm chính của làng Thượng Mạo

Ban đầu, sản phẩm chính của – là sơn son thếp vàng, hoành phi, câu đối, làm nhà cổ, nhà thờ, đình, chùa, trang trí nội thất, gường, tủ, bàn ghế, cầu thang, khuôn cửa…; những sản phẩm chính phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Lâu dần, từ các sản phẩm thủ công đơn giản; những người thợ của làng Thượng Mạo đã nâng cao tay nghề; và phát triển hơn nữa với các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ trạm khắc tinh xảo như: đình chùa, miếu, nhà thờ theo lối kiến trúc cổ xưa.

Có rất nhiều các công trình kiến trúc của người thợ làng Thượng Mộc tới nay vẫn còn tồn tại như: Đình làng Đơ, Đình Khương Thượng, Đình Bình Đà, Đình La Tinh, Đình Đông Lao, Đình Văn Phú, Đình Khê Tang, Đình làng Thượng Mạo và các công trình ở những vùng lân cận.

Các sản phẩm của làng nghề mộc truyền thống Thượng Mạo vẫn luôn đảm bảo uy tín, chất lượng; và luôn được đánh giá cao trên thị trường. Mỗi sản phẩm của làng Thượng Mạp đều ẩn chứa vẻ đẹp tinh tế cùng tính nghệ thuật rất cao. Các sản phẩm đều được chạm khắc công phu; đường nét tinh xảo và là tâm huyết của mỗi nghệ nhân. Chính đôi bàn tay khéo léo của họ đã biến những miếng gỗ thô xơ, xù xì trở thành một sản phẩm gỗ với vẻ bề ngoài rất mới và toát lên sự sang trọng.

Lý do mộc Thượng Mạo được yêu thích

Để có một sản phẩm chất lượng, đẹp và tinh xảo từ gỗ; những nghệ nhân của làng đã có sự bền bỉ và khéo léo tính toán căn cơ chuẩn mực trong từng chi tiết nhỏ. Bên cạnh đó, cũng đã dành rất nhiều thời gian vào mỗi sản phẩm. Đặc biệt, là những sản phẩm đòi hỏi tay đục, tay đẽo chuyên nghiệp như: hoành phi, câu đối,…

Nghề mộc đòi hỏi người thợ phải có năng khiếu về hội họa, sự kiên nhẫn, tỉ mỉ để có thể tạo ra những tác phẩm có hồn. Ngày nay, các sản phẩm không chỉ cần sự tỉ mỉ trong chạm trổ để làm ra các ngôi nhà cổ hay bộ bàn ghế,…; mà nghề này còn đòi hỏi người thợ có kỹ năng, phải ham học hỏi, tìm tòi; và sáng tạo để các sản phẩm trở nên đa dạng, phù hợp với nhu cầu của thị trường hơn. Và hầu hết, các nghệ nhân ở làng nghề mộc truyền thống Thượng Mạo đều sở hữu những điều này.

Chính sự đam mê; và mong ước bảo tồn được truyền thống quý báu của thế hệ ông cha để lại; đã đưa nghề mộc truyền thống của làng vươn xa hơn; và ghi dấu với cả khách hàng trong nước và ngoài nước.

Lời kết

Các sản phẩm của làng nghề mộc truyền thống Thượng Mạo bao gồm các sản phẩm nội thất truyền thông; hay các công trình kiến trúc cổ; các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ trạm khắc yêu cầu độ tinh xảo cao. Nhờ vậy, các sản phẩm đồ gỗ của làng Thượng Mạo rất được lòng của mọi người.

Trên đây, là những thông tin chi tiết và các sản phẩm chính của làng nghề mộc truyền thống Thượng Mạo. Hy vọng, qua bài viết này bạn đã hiểu hơn về ngôi làng truyền thống Thượng Mạo. Cảm ơn bạn đã theo dõi!