Tìm hiểu về Làng nghề đồ gỗ Phù Khê – Bắc Ninh

Làng nghề đồ gỗ Phù Khê là một trong những làng nghề nổi tiếng tại miền Bắc. Những sản phẩm gỗ mỹ nghệ của Phù Khê đạt đến độ tinh xảo và chất lượng nổi bật trên thị trường. Chúng ta có thể dễ dàng nhận biết các sản phẩm của làng nghề này qua các chợ đồ gỗ truyền thống. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về truyền thống làng nghề gỗ mỹ nghệ Phù Khê qua bài viết dưới đây nhé!

Lịch sử làng nghề gỗ mỹ nghệ Phù Khê

Làng nghề đồ gỗ Phù Khê là nằm ở xã Phù Khê thuộc thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Từ trung tâm thành phố Hà Nội di chuyển dọc theo hướng đông bắc khoảng 25km là tới làng nghề Phù Khê. Phu Kê vốn được thành lập từ thời vua An Dương Vương và nghề gỗ tại làng cũng được cho là xuất hiện thời gian này. Ban đầu, do nhu cầu sử dụng đồ gỗ của triều đình và các phủ quan lại; những người làm nghề mộc ngày xưa đã tập trung về Phù Kê để thuận tiện cho việc sản xuất và cung cấp cho triều đình.

Sau này khi, kinh đô được dời về Thăng Long, thời vua Lý Thái Tổ; người làng Phù Khê vẫn tiếp tục làm nghề và truyền lại cho con cháu. Đời nọ nối tiếp đời kia. Ngày nay, ta cỏ thể thấy nhiều vết tích thời phong kiến qua những đồ vật còn sót lại trong đình làng. Những kiến trúc và hoa văn truyền thống từ thời xưa vẫn còn nguyên vẹn; trường tồn với thời gian tại làng nghề Phù Khê.

Hàng năm, trước ngày 7/1 âm lịch; Làng nghề đồ gỗ Phù Khê thường sẽ tổ chức lễ lớn để cúng tổ nghề mộc. Du khách thập phương có thể đến và tham gia lễ hội cùng người dân. Việc thờ cúng sẽ được diễn ra trịnh trọng và được người dân trong làng chuẩn bị lễ vật đầy đủ. Thông thường sẽ có xôi gạo nếp; gà; trái cây…Làng Phù Khê tổ chức lễ hội thường niên như một hoạt động để tưởng nhớ công ơn của tổ nghề. Đồng thời; cũng là dịp để nhân dân trong làng gắn bó tinh thần đoàn kết.

Sản phẩm của đồ gỗ mỹ nghệ Phù Khê

Quy trình sản xuất đồ mỹ nghệ tại Phù Khê được tiến hành một cách cẩn thận và tỉ mỉ từ bước đầu cho tới thành phẩm. Đầu tiên người thợ mộc sẽ đưa ra ý tưởng về các sản phẩm mà mình muốn sản xuất và phải thể hiện bằng việc lên bản vẽ cho sản phẩm. Tiếp đến là công đoạn lựa chọn gỗ phù hợp với đồ vật; lấy mực; rồi chuyển đến thợ xẻ gỗ thành tấm với độ dày khác nhau.Công đoạn tiếp theo đó cưa; cắt; đục; bào và lắp ráp thành hình sản phẩm. Đây là nhiệm vụ của người thợ Ngang.

Tiếp đến những người thợ Ngang và thợ Chạm sẽ cùng phối hợp với nhau để chính thức lắp ráp và hoàn thiện các chi tiết của sản phẩm. Với các công việc bao gồm: bào gỗ; cạo nhẵn gỗ; lu những chỗ cong; các đường gấp khúc; gắn cố định các chi tiết bằng cồn; keo hoặc sơn.

Công đoạn cuối cùng là giao cho những thợ Nguội làm đẹp thêm sản phẩm như: đánh giấy giáp, đánh vecni hay phun sơn.Hiện nay, đã có một số công đoạn được thay thế bằng những loại máy móc hiện đại, song những công đoạn quan trọng nhất vẫn luôn phải qua tay những người nghệ nhân.

Các sản phẩm chủ đạo mỹ nghệ Phù Khê

Từ xưa đến nay, các sản phẩm của làng nghề đồ gỗ Phù Khê vô cùng phong phú đa dạng. Đặc biệt cực kỳ nổi tiếng trên thị trường bởi chất lượng sản phẩm. Hiện tại, các sản phẩm của làng nghề Phù Khê thường xuất hiện nhiều tại các công trình kiến trúc nhà ở dân dụng, các nơi thờ cúng của các tôn giáo, đồ thờ tự bao gồm: ngai, kiệu, hương án, hoành phi câu đối, đồ gia dụng tại các gia đình và sản phẩm mỹ nghệ khác.Đối với đồ gia dụngBàn ghế cho phòng khách, cho phòng ăn, tại các văn phòng, rồng, quốc triện, quốc đào, quốc lân, như ý…

• Tủ gồm có các sản phẩm: tủ đứng; tủ chùa; tủ bày đồ; tủ tường; tủ sách; tủ rượu, …
• Giường: giường quả bàng; giường triện; giường tứ quý; giường công chúa…
• Tượng và các dòng tranh nổi tiếng: Lạc Long Quân – Âu Cơ; các Vua Hùng; Thánh Gióng; tranh về Hai Bà Trưng; Hưng Đạo Vương, …

Các loại tranh phong cảnh đẹp về thiên nhiên như: tranh Phúc lộc thọ, tranh Tứ linh tứ quý, tranh Cửu long tranh châu, tranh Bát tiên quá hải, tranh Vinh quy bái tổ, tranh Nhị thập tứ hiếu, Cầm kỳ thi hoạ, …

Hiện tại, các sản phẩm của làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Phù Khê không chỉ được phân phối tại các cửa hàng trong nước mà còn được xuất khẩu nhiều sang nhiều nước khác trên thế giới như: Trung Quốc; Đài Loan; Nhật Bản; Đức; Pháp; Mỹ…Nếu muốn tìm đồ gỗ mỹ nghệ Phù Khê, bạn có thể dễ dàng tìm được tại các chợ đồ gỗ khắp đất nước.

Lý do đồ gỗ Phù Khê được yêu thích

Được yêu thích không chỉ bởi chất lượng gỗ bền đẹp; mỹ nghệ Phù Khê còn thu hút khách hàng nhờ những hoa văn thiết kế truyền thống cổ xưa.

Các hoa văn trang trí chạm khắc của làng nghề Phù Khê được lấy cảm hứng từ những mô típ khác nhau như: hoa sen; hoa cúc; phật thủ; lan tây… Những hoa văn này đều mang những ý nghĩa đặc biệt, gần gũi với cuộc sống của người dân Việt Nam.Ngoài ra còn có các hình hoa văn tứ quý bao gồm: “tùng, cúc, trúc, mai” ; “long, ly, quy, phượng” và “sỹ, nông, công, thương”…

Điểm đặc biệt trong hoa văn trên các sản phẩm của làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Phù Khê đó chạm rồng. Mỗi bức chạm dù chỉ được tạo nên từ một cây trúc hóa rồng; hay cùng một hình tượng con nghê; con phượng, nhưng không phải của nghệ nhân nào có thể làm được và làm giống nhau. Bởi vì sự cảm thụ; năng khiếu cũng như sự sáng tạo của mỗi người không bao giờ giống nhau.

Lời kết

Cùng với việc gìn giữ các giá trị văn hóa lâu đời tại vùng đất phía Bắc; những người thợ chạm tại làng nghề Phù Khê đang thiết thực làm giàu hơn; đẹp hơn quê hương của mình. Con rồng mà những người thợ Phù Khê đã chính tay chạm khắc trên những tấm gỗ đã và đang trở thành con rồng hiện hữu; minh chứng cho sự giàu có; trù phú của một vùng quê phía Bắc Việt Nam.

Hy vọng những thông tin về làng nghề đồ gỗ Phù Khê ở trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về nét văn hoá của người dân Việt Nam. Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi về nét đẹp thủ công mỹ nghệ truyền thống nổi tiếng của nước ta nhé!