Tinh hoa làng nghề mộc Chàng Sơn – Hà Nội

Người Hà Nội khi nhắc đến đồ gỗ mỹ nghệ truyền thống là không ai không biết làng nghề Chàng Sơn. Làng nghề mộc Chàng Sơn từ lâu đã trở thành một thương hiệu đồ gỗ uy tín trên thị trường. Không chỉ với những khách hàng trong nước mà còn nổi tiếng trên thị trường xuất khẩu. Cùng Thư Viện Gỗ tìm hiểu xem lý do tại sao mộc Chàng Sơn lại được yêu thích như vậy nhé.

Lịch sử làng nghề mộc Chàng Sơn

Làng mộc Chàng Sơn nằm cách trung tâm huyện Thạch Thất khoảng 3 km về phía Đông Nam, cách trung tâm Hà Nội 30 km về phía Tây Bắc. Ở xứ Đoài xưa ( Hà Tây cũ) người dân Chàng Sơn vốn nổi tiếng là tài hoa khéo léo vì biết đủ thứ nghề. Dân Kinh Bắc vẫn quen gọi là dân bách nghệ. Người Chàng Sơn từ xưa tới nay vẫn dựa vào tài nghệ của mình để sinh sống. Làng Chàng Sơn được coi là kinh đô củ của các nghề thủ công truyền thống của Việt Nam bao gồm: điêu khắc; mộc; hàng mây tre đan; nghề làm nón; nghề làm tranh; mực in…

Ở Chàng Sơn, nghề Mộc phổ biến nhất với 2/3 số dân trong làng tham gia sản xuất. Mặc dù hầu như không ai trong số những người dân đang sinh sống trong làng biết được nguồn gốc nghề mộc Chàng Sơn có từ khi nào. Những thế hệ làm nghề hiện nay chỉ được nghe bậc cha ông kể lại rằng nghề mộc ở Chàng Sơn có từ thời Vua Hùng lập nước. Con rể của Vua Hùng đời thứ 18 là Thánh Tản Viên đã cho một người thợ mộc ở Chàng Sơn là Phó Sần lên Ba Vì để xây đền cho ông.

Như vậy, có thể thấy rằng nghề mộc ở Chàng Sơn đã tồn tại được hơ 2000 năm. Những kiến trúc đền đình cổ của người Việt xưa; mang dấu ấn của những thợ mộc Chàng Sơn ở chùa Tây Phương nổi tiếng khắp đất nước. Và còn nhiều những công trình khác tuy không có bằng chứng cụ thể; nhưng qua thiết kế cho thấy chính bàn tay tài hoa của mộc Chàng Sơn đã tạo nên.

Nghề mộc truyền thống Chàng Sơn

Nghề mộc truyền thống Chàng Sơn được truyền cho con cháu trong làng từ đời này sang đang đời khác. Mỗi thế hệ ở Chàng Sơn mọi người đều ý thức được việc phát triển và giữ gìn nghề truyền thống của làng. Bất kỳ ai làm việc trong nghề đều có một đam mê và tâm huyết không nhỏ trên mỗi sản phẩm họ làm ra.

Mỗi một sản phẩm được làng nghề mộc Chàng Sơn được chăm chú tỉ mỉ đến từng chi tiết trước khi đưa ra thị trường. Từng công đoạn để làm ra một sản phẩm bao gồm: phân tích bản vẽ; thiết kế phần thô; điêu khắc; lắp ghép và hoàn thiện; đều được giám sát bởi những người thợ lâu năm nhất Chàng Sơn. Chính vì vậy mà; mộc Chàng Sơn có chất lượng cao đồng nhất với mọi cơ sở trong làng.

Những công đoạn cắt xẻ gỗ ván lớn trước đây được làm hoàn toàn thủ công. Tức chính tay người thợ mộc sẽ đo vẽ và cưa cắt theo kích thước đã tính toán. Nhưng hiện nay; cùng với sự phát triển của công nghệ mới; người làm mộc Chàng Sơn đã đầu tư rất nhiều vào máy móc công nghệ. Nhờ đó; những công đoạn cơ bản được rút ngắn thời gian. Giúp gia tăng sản lượng mà vẫn đảm bảo độ chính xác và chất lượng của từng sản phẩm.

Sản phẩm chính của làng mộc Chàng Sơn

Làng nghề mộc Chàng Sơn sản xuất đầy đủ các mặt hàng gỗ thủ công mỹ nghệ. Trong đó bao gồm các sản phẩm dùng trong đời sống hằng ngày như: bàn; ghế; tủ; giường; cầu thang; cửa gỗ…

Bên cạnh đó các sản phẩm mộc dùng trong thờ cúng như bức hoành phi, câu đối, hoặc thi công các công trình lớn như làm nhà thờ tổ, đình, chùa,…cũng chiếm phần lớn. Lối kiến trúc cổ xưa khó lẫn lộn với những làng nghề khác của mộc Chàng Sơn đã giúp cho những công trình dưới bàn tay những người thợ ở đây trở nên nổi bật với nét cổ kính, cao quý mà gần gũi thân quen.

Nhiều gia đình cũng lựa chọn sập gụ, tủ chè, án gian, cửa võng, hoành phi câu đối, nhà gỗ kẻ truyền, của mộc Chàng Sơn vì chất lượng và độ bền của gỗ. Để có được chất lượng như vậy, người làm nghề mộc tại ngôi làng đã phải rất vất vả trong khâu chọn lựa nguyên liệu gỗ đầu vào. Những loại gỗ quý như mun; hương; sưa;…đều được lựa chọn cẩn thận trước khi đưa vào giai đoạn thi công. Nhờ vậy mà mộc Chàng Sơn dù cổ kính nhưng vẫn đủ sức cạnh tranh với các sản phẩm mộc của nhiều làng nghề khác trong cả nước và thậm chí là thị trường nước ngoài.

Lý do mộc Chàng Sơn được yêu thích

Ngoài sự nổi tiếng lâu đời về chất lượng gỗ cũng như sự tỉ mỉ đến từng chi tiết sản phẩm. Mộc Chàng Sơn còn được yêu thích bởi những thiết kế đặc biệt và sống động. Phong cách mộc Chàng Sơn đậm chất dân gian. Những hình ảnh tràn ngập màu sắc cuộc sống đời thường của người dân vùng đồng bằng bắc bộ xưa mang đến sự gần gũi thân quen. Đó chính là điểm thu hút phần lớn khách hàng có gu sử dụng sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ truyền thống.

Những hoa văn mà làng nghề mộc Chàng Sơn chọn lựa để điêu khắc trên sản phẩm thường thấy ở những công trình thờ cúng là rồng chầu mặt nguyệt; ngũ lân vờn cầu; những truyền thuyết của Việt Nam như con rồng cháu tiên; bánh chưng bánh giày;…đều là những hình ảnh thuần văn hóa Việt Nam. Không có một chút lai tạo hay mượn văn hóa từ nước ngoài.

Trải qua nhiều thế kỷ những sản phẩm truyền thống của làng nghề mộc Chàng Sơn cũng bị mai một dần. Một phần bởi các yếu tố thị trường cũng như sự cạnh tranh của các sản phẩm gỗ ép hiện đại. Tuy nhiên không vì thế; mà mộc Chàng Sơn bị phai mờ đi những chất nghệ thuật truyền thống Việt Nam. Thay vào đó; người Chàng Sơn đã khéo léo lồng ghép đan xen những yếu tố văn hóa hiện đại vào sản phẩm của mình.

Lời kết

Làng nghề mộc Chàng Sơn cùng với những làng nghề mộc khác trên toàn bộ đất nước Việt Nam; đã và đang cố gắng giữ gìn nghề truyền thống Việt. Nếu có cơ hội; hãy ghé thử Chàng Sơn tham quan và chiêm ngưỡng những công trình truyền thống; những tác phẩm mộc tuyệt đẹp ở làng. Mộc Chàng Sơn sẽ mãi mãi là nét văn hóa khó quên trong mỗi người khi đến đây.

Trên đây là những thông tin chi tiết và các sản phẩm chính của làng nghề mộc truyền thống Chàng Sơn. Hy vọng, qua bài viết này bạn đã hiểu hơn về ngôi làng truyền thống Chàng Sơn. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết!