Vang danh làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên

Làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên nổi tiếng với nghề chạm khắc trên gỗ, mang đậm chất hồn quê Việt trong mỗi sản phẩm. Đây có phải lý do khiến các sản phẩm của ngôi làng truyền thống này được ưa chuộng đến vậy? Hãy cùng Thư Viện Gỗ tìm hiểu nhé!

Quá trình hình thành và phát triển làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên

Làng Mỹ Xuyên một trong những làng nghề điêu khắc nổi tiếng vùng kinh kỳ từ thời xa xưa thuộc xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, Thừa Thiên – Huế. Đến nay, đây vẫn là làng nghề thủ công truyền thống tiêu biểu của tỉnh Thừa Thiên – Huế.

Theo sử sách ghi lại; nghề chạm khắc đã có tại Mỹ Xuyên vào khoảng giữa thế kỷ XIX. Do ông Nguyễn Văn Thọ – Con trai của Thượng quan cao thỉ tố Nguyễn Văn Cao, người gốc Thanh Hóa chính là tổ sư nghề điêu khắc của làng Mỹ Xuyên. Trước đây; nghề chính của ông là thợ mộc nhưng nhờ biết thêm cả nghề bị trống và điêu khắc; theo chế độ trưng tập của Nhà nước phong kiến nên ông đã vào làm việc tại Kinh đô Huế.

Sau này, khi hết hạn phục vụ trong Kinh thành; ông đã về quê vợ ở làng Mỹ Xuyên để sống cùng vợ co; và trong thời gian sinh sống ở đây ông đã truyền lại nghề cho người dân ở làng dưới thời Vua Tự Đức (18471883). Từ đó đến nay, nghề điêu khắc không chỉ giúp dân làng Mỹ Xuyên có kinh tế hơn; mà đây cũng trở thành một nghề truyền thống của ngôi làng này. Ngoài ra; rất nhiều người con của Mỹ Xuyên đã đưa nghề điêu khắc phát triển ra nhiều nơi như: TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng,…

Nghề chạm khắc gỗ mỹ nghệ làng Mỹ Xuyên

Từ những miếng gỗ sần sùi; dưới bàn tay khéo léo, điêu luyện cùng một số máy móc kỹ thuật cao; từ những ý tưởng độc đáo người thợ Mỹ Xuyên đã tạo ra một thế giới của hình khối mang cái hồn, cái thần thái của sản phẩm. Một sản phẩm hoàn chỉnh được tạo nên sẽ cần trải qua rất nhiều công đoạn.

Để tuổi thọ của mỗi sản phẩm được lâu hơn; thì khâu lựa chọn nguyên liệu rất quan trọng. Loại gỗ quen thuộc được làng Mỹ Xuyên sử dụng chính là: gỗ dổi, vàng tâm, gỗ lim, gỗ min, nghiến, gụ,…. Những loại này đều có đặc tính chắc, ít bị mối mọt hay cong vênh thì khi thực hiện sẽ dễ chạm và đánh bóng hơn; cũng như là khi ra được thành phẩm cũng sẽ bền và đẹp hơn.

Tiếp đến, từ những khối gỗ to, nhỏ có kích thước khác nhau; người thợ sẽ cần đi đạc, tính toán và định hình sản phẩm sao cho phù hợp. Công việc của người thợ chạm sẽ yêu cầu công phu hơn; bởi họ sẽ chế mẫu cân hình, xác nhận phần gỗ bỏ, rồi đục, gọt nhẵn, nạo, tỉa tách và đánh bóng… Cả quá trình này đều đòi hỏi kỹ thuật, tay nghề điêu luyện, đôi mắt tinh; cùng trí sáng tạo mới có thể làm nên được những sản phẩm rất tinh tế này.

Những sản phẩm chạm khắc không thể thực hiện được trên một khúc gỗ; đôi khi người thợ sẽ cần phải lắp ghép nhiều chi tiết, bằng các loại mộng. Điều này cũng góp phần tiết kiệm được gỗ; và khắc phục được những khúc gỗ nhỏ; tạo điều kiện thuận tiện khi thể hiện các sản phẩm điêu khắc có tính phức tạp.

Cuối cùng chính là khâu đánh bóng; tuy là công đoạn nhẹ nhàng nhất, nhưng lại đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật và tay nghề cao; để tạo nên một sản phẩm đẹp và tinh xảo nhất.

Sản phẩm chính của làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên

Làng nghề Mỹ Xuyên không chỉ phổ biến dạng điêu khắc tượng tròn; mà còn có chạm khắc gỗ dưới dạng phù điêu rất phong phú. Thể hiện trong các công trình kiến trúc nổi tiếng của Kinh thành Huế; trên các tường, vách đố bảng, kèo; và những đồ dùng sinh hoạt như bàn ghế, tủ, giường… mang tính độc đáo, đặc thù của văn hóa Huế.

Ngôi làng truyền thống này còn nổi tiếng với những sản phẩm như: các loại tượng Phật, bàn ghế làm từ các gốc cây, trường kỷ, tranh gỗ, đồng hồ, lục bình, đèn gỗ…; và nhiều sản phẩm được đặt làm theo yêu cầu của khách hàng.

Nét đặc trưng của các sản phẩm điêu khắc làng nghề Mỹ Xuyên

Khi đến với làng nghề Mỹ Xuyên; chắc hẳn bạn sẽ được cảm nhận không khí sản xuất rộn ràng, tiếng dùi, đục và các loại dụng cụ khác hòa lẫn với nhau.

Điểm đặc biệt của ngôi làng truyền thống này; có lẽ nằm ở các hoa văn họa tiết được điêu khắc trên gỗ; chúng đều mang nét đặc trưng trong kiến trúc Huế; thể hiện giá trị mỹ thuật và sự phối hợp thuần thục cùng cảnh quan thẩm mỹ được những người thợ tài hoa tạo nên. Mỗi sản phẩm còn cũng chính là “kỹ xảo”; trình độ được những người thợ phô bày ra.

Trang trí cũng chính là thế mạnh của các sản phẩm đến từ làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên. Có rất nhiều hình dạng khác nhau như: chạm lộng, chạm chìm, chạm nổi, chạm xếp lớp, chạm lồng, chạm chấm phá, chạm sâu, chạm cạn, nét trầm phù, chạm khảm. Mỗi đường nét chạm trổ lại mang đến cho sản phẩm một vẻ ngoài khác nhau; tạo nét đặc sắc và mang tính thẩm mỹ cao.

Một người thợ có kinh nghiệm lâu năm của làng Mỹ Xuyên cũng đã từng chia sẻ: “Những đường nét tinh hoa nhất của thợ điêu khắc ở làng Mỹ Xuyên mang tính chất tỉ mỉ, nghệ thuật. Con người nhìn vào sẽ luôn cảm nghĩ về vấn đề tâm linh; mang sự tôn kính với bề trên. Nên đi theo đường nét đó thì nó có tính cách phong phú. Từ một cục gỗ hết sức bình thường nhưng khi có bàn tay khéo léo của người thợ điêu khắc vào rồi; thì đó là những đường nét tinh hoa của người thợ điêu khắc muốn thổi hồn vào để mang bản sắc hết sức rõ rệt”.

Lý do làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên được ưa chuộng

Không phải tự nhiên; mà các sản phẩm của làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên lại được khách hàng ở khắp nơi ưa chuộng đến vậy. Các sản phẩm điêu khắc gỗ của làng Mỹ Xuyên không chỉ đa dạng về chủng loại; mẫu mã sản phẩm; bền chắc về chất liệu mà giá cả cũng rất hợp lý.

Để tạo ra một sản phẩm điêu khắc “đạt chuẩn”; không chỉ đòi hỏi người thợ có kinh nghiệm lâu năm trong nghề; mà mỗi người thợ của làng Mỹ Xuyên đã phải luôn trăn trở từng đường chạm trổ tinh xảo, biết sáng tạo, ứng dụng độc đáo và từng sản phẩm. Như vậy mới có thể giữ được chữ tín và níu chân khách hàng lâu dài; cũng như là có thêm cho mình nhiều khách hàng mới.

Nghề chạm khắc này đòi hỏi ở mỗi người thợ cần phải có sự kiên trì; bởi tối ngày họ đều phải cặm cụi, tỉ mẩn bóc tách ra những phần gỗ thừa; để tạo nên những họa tiết hoa lá, chim muông cỏ cây sống động, tinh xảo… Bằng sự thông minh và ứng biến linh hoạt của mình; những người thợ Mỹ Xuyên đã tạo nên những sản phẩm tinh tế mang tính nghệ thuật cao. Có thể nói, những người thợ chạm khắc cũng như là một họa sĩ; tuy nhiên để tạo hình trên những khối gỗ thì đôi khi còn khó hơn nhiều những tác phẩm trên giấy.

Lời kết

Là một làng nghề lâu đời, Mỹ Xuyên đã và đang khẳng định mình trên con đường điêu khắc gỗ; đặc biệt là góp phần làm rạng rỡ cho quê hương, đất nước; mang được hồn Việt đi khắp đất nước và nhiều nơi trên thế giới. Từng sản phẩm của làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên đều là những tác phẩm thủ công mỹ nghệ được chế tác tỷ mỷ, đạt đến độ tinh xảo và mang tính nghệ thuật cao.

Trên đây, là những thông tin chi tiết về ngôi làng truyền thống này; cũng như là các sản phẩm điêu khắc của Mỹ Xuyên. Hy vọng, bạn đã hiểu rõ hơn về làng nghề điêu khắc gỗ Mỹ Xuyên. Cảm ơn bạn đã theo dõi!